Kulan reer Muqdisho eediyaar garowga xuska 1da Luuliyo ayaa lagu qabtay Stadium Muqdisho “SAWIRRO”
Kulan ku saabsan u diyaar garowga iyo isku dubbaridka dabaaldaga munaasabada 1-da Luuliyo ayaa waxa uu ka qabsoomay garoonka Stadium Muqdisho oo ah goobta rasmiga ah ee loo asteeyay in uu ka dhaco xuska maalinta qiimaha badan ee munaasabadda 1-da Luuliyo.
Waa kuma Ninka Carabka ah ee kitaabka Qur’aanka gubay?
Marooko ayaa u yeeratay safiirkeedii u fadhiyay Sweden kadib markii Kitaabka Qur’aanka lagu gubay mudaaharaad ka dhacay magaalada Stockholm.
Wasaaradda arrimaha dibadda ee Marooko ayaa falkan ku tilmaantay mid gardarro ah oo mas’uuliyad darro ah, xilli muslimiintu ay u dabaaldegayeen mid ka mid ah maalmaha ugu fadliga badan taariikhdooda.
Sidoo kale waxaa cambaareeyay wasiirka arrimaha dibadda ee Turkiga oo sheegay in kuwa u oggolaaday ay ku lug lahaayeen.
Salwan Momika oo xaggiisa danbe ay taagan yihiin askar booliis ah, xilli uu ku sugnaa bannaanka masaajidka Stockholm, isaga oo lulaya calanka dalka Sweden, heesta qaranka ee dalkaasina ay ka ag baxaysay ayaa laba u kala jeexay dabna qabadsiiyey kitaabka qur’aanka kariimka maalinnimadii arbacada.XAYEYSIINhttps://79161810738d4429e2d1869f3247bfef.safeframe.googlesyndication.com/safeframe/1-0-40/html/container.html
Telefishinka SVT ee dalka Sweden ayaa sheegay in bandhiggaasi uu ku dhamaaday si nabad ah, iyaga oo sii raaciyey in ninkii ka dambeeyay banaanbaxa uu jeexjeexay kitaabka Qur’aanka Kariimka ah, uu bogag ka mid ah kabihiisa ku masaxay halka uu qaarna ku laalaabay hilib doofaar caydhiin oo uu watay, arrintaas oo dad badan u arkayeen in uu rabay in dareenka dadka muslimka uu ku kiciyo.
Momika oo ah Qaxooti Ciraaqi ah ayaa u ololaynaya in dalka Sweden kitaabka laga joojiyo. Waxaana falkiisaas ka cadhooday malaayiin Muslimiin ah oo dareenkooda ku muujiyey baraha bulshada iyo dalka Turkiga, oo falkaas ku tilmaamay waxaan loo dul qaadan Karin.
Hakan Fidan wasiirka arrimaha dibadda ee dalka Turkiga ayaa falkaas ku qeexay wax laga xumaado waxaana uu sheegay in kuwii oggolaaday ay ahaayeen kuwo gacan ka geystay kicinta nacayb loo qaado cid gaar ah. Ankara ayaa lagu yaqaan in si weyn ay uga soo horjeedday helidda xubinimada Iswiidhan ee NATO, sababahana waxaa ka mid ahaa falalka noocan ah. Taas oo Sweden ku ah caqabad weyn, maadaama soo gelintaanka gaashaanbuurta Nato ay ku xidhan tahay helidda codadka ogolaanshaha ee dhammaan dalalka xubint ka ah.
Dadka ka falceliyay waxaa ka mid ah Maxamed Maki, oo ah guddoomiyaha mid ka mid ah masaajidda Soomaalida ee Sweden sidoo kalena ka mid ah midawga masaajidda Sweden. Waxa uu BBC u sheegay inay ka xun yihiin shalay oo ciidu Adxaa ahayd oo maalin farxadeed ah uu nin cunsuri uu nuqul ka mid ah kitaabka Qur’aanka ku gubo misaajid hortii.
“Waxaa dhacday in cunsiri ah oo asal ahaan Ciraaq ka soo jeeda uu misaajidka Stockholm ku hor gubo kitaabta Qur’aanka ah weliba iyadoo dowladda Sweden ay u fasaxday marka waa ficil aad u fool xun oo aan ka soo horjeedno oo aan cambaareyneyno oo dalkan Sweden iyo magaalada Stockholm dan ugu jirin.”
“Muslimiinta reer guud ahaan aad ayay uga xun yihiin falkan waan ka dignay dowladda waan u sheegnay inaan dooneyno in dalka Sweden nabad lagu wada noolaado, diimaha la ixtiraamo, ambiyada Ilaahey la ixtiraamo oo laga fogaado wax kasta oo dhib u keena kara dalkan.”
Dhanka kale Maxamed Maki ayaa sheegay in dadka Muslimiinta ah ay u sheegeen inay is dejiyaan oo laga fogaado wax kasta oo ficil ah oo gacan ka hadal ah sababtoo dadka aan Muslimka ahayn maalin walba waxay soo galayaan diinta Muslimka marka waxaan ka hortageynaa haddaanu nahay misaajidadii in dadka Mulimiinta ah ay ficil qaadaan.
“Ninkan falkan sameeyay markaan dib u baarnay waa nin diinta Masiixiga haysta oo Ciraaq ka soo jeeda oo cadaawad iyo xiqdi farabadan u qabo dadka Muslimiinta ah laakin kaniisadaha ayaa nala soo xiriiray waxayna noo sheegeen in ficilkan uu ninkan sameeyay ay bari ka yihiin,” ayuu yiri Maxamed
Waddamada Kale ee NATO ayaa muddooyinkii u danbeeyey Turkiga ka codsanayey siinta codka ogolaanshaha Sweden, xilli la filayo shirka waddamada ku midaysan gaashaanbuurtaasi ay bisha July ku shiri doonaan dalka Lithuinia.
Dhowr waddan oo Carbeed, oo ay ku jiraan Sacuudi Carabiya, Urdun iyo Kuwait, ayaa sidoo kale cambaareeyay gubitaanka Qur’aanka ee kal hore isla dalka Sweden ee bishii January.
Sweden ayaa dhankeeda sheegtay in dawladdu ay baadhayso hurin nacayb. Halka dhanka kale Booliiskuna ay diideen ogolaanshaha mudaaharaadyada la midka ah ilaa maxkamaduhu ay go’aamiyeen in loo ogolaado iyada oo la raacayo xeerarka dalkaas ee xoriyada hadalka.
Dalalka Bariga Dhexe oo ka jawaabay falkii lagu gubay Kitaabka Qur’aanka
falalka noocan ah cadaawadeed la horkeeno cadaaladda “lagana hortago in mabaadi’da xorriyadda ay qiil uga dhigtaan cadaawad ka dhan ah Islaamka ama caqiido kasta oo muqaddas ah.”
Gubitaanka Qur’aanka ayaa waxaa sidoo kale cambaareeyey lixda dal ee Golaha Iskaashiga Khaliijka, halka Morocco ay u yeertay safiirkeeda Stockholm.
Sidoo kale, kooxda awoodda badan ee Xizbullah ee dalka Lubnaan ayaa ku eedeysay Sweden “inay qeyb ka tahay dambiga.”
Xizbullah ayaa ugu baaqday Sweden inay joojiyaan falalka noocaan ah “halkii ay ku dhuuman lahaayeen xoriyadda hadalka.”
Waxay ku boorisay Mas’uuliyiinta iyo dalalka Islaamka iyo Carabta inay qaadaan “dhammaan tallaabooyinka lagama maarmaanka ah” si ay ugu qasbaan Sweden iyo dalalka kale in laga hortago soo noqoshada dhacdooyinka noocan oo kale ah iyo joojinta “fidinta dhaqanka nacaybka ah.”
Bishii Janaayo, nin xagjir oo Swedish-Danish ah, kana tirsan kooxaha garabka midig, ayaa ku gubay nuqul ka mid ah Qur’aanka Kariimka ah meel u dhow safaaradda Turkiga ee Stockholm, taasi oo sidoo kale ka careysiisay dunida Muslimka.
Hadalkii uu sodon sano ka hor Cabdiraxmaan iyo Caydiid soo jeediyeen ayaa hadda socda
Beesha SNM waxa ka go’an in ay u qaybiyaan reer puntland labo, mid laga xukumo Somalidiidka iyo mid laga xukumo koonfurta, taas waxaa daliil u ah C/raxmaan Tuur , Alle ha u naxariistee sodon sano ka hor yidhi ” waxaan ku jirney qorshe Daarood lagu kala qaybiyo cuddudiis, sida Kurdiga oo kale ayaan go’aansanay in aannu ka dhigno, ha yeeshee Hawiyoow idinkaa ka siidaayey daminkii loo qoolay.
Maanta C/hi Yusuf in reysal wasaaraha nagu qabsadu idinka keennay, waxay ahayd idinkoo Majeerteen iyo Mareexaan soo jilciyey, oo madax salaax u soo sameeyey, oo miiska wadda-hadalada xagga dambe in ay ka fadhiistaan raali ku ah, iyagoo maynoorati ah, iyo idinkoo majoorati ah, oo xagga hore soo fariista. Anaguna sidaas kale, ka dibna miiska wadda hadaladda soo fadhiisano idinkoo hormuud u ah Koonfur iyo annagoo sidoo kale hormuud u ah reer waqooyiga, kadibna aad sidaas ku qaadataan madaxweynaha aan dhicin, annaguna Raysal wasaare aan dhicin, sidaasna ku ahaanno labo maamul oo isku darsaday, oo midwalba maamul hoosaadkiisa leeyahay.
Halkaasna reerkii magaca weynaa noqdo mid laga xukumo Koonfur, Waqooyi, Itoobiya iyo Kenya, kadibna sidaas Kurdi oo kale ku noqdaan, oo aysan mar dame, masraxa siyaasadda Somaliya wax ka noqon.
Oogaaddana Soomaliya waxay ka degan yihiin dhulka ugu kheeraadka yar, waana dadka ugu tirada yar marka xudduudaha la soo xiro, xaqba uma laha in ay wax xukumaan. Sir ma qabe Alla u sahan ah. Sheekadan, markii Tuur uga sheegeeynayey rag ka tirsan SNA iyo SNM, dhegahayaga ayaan ku maqlayney, annagoo joogney qol ka mid ah guri uu inna Naxar ku leeyahay KM5,Mogadishu,Alle ha u naxariistee, annagoo ka koobnayn saddex nin Aniga oo C/hi, Suldan C/lahi Cabdi Koor, iyo Inna Niiniile. Waa waqtigii shirkii Caydiid, Alle ha naxariistee ku samaynaayey Dawladdiisa Salbaladh 1994tii.
Aad ayaan uga xumahay in sirtaasi aan soo bandhigo, ha yeeshee iyagaa doonaya in ay xoog ku qabsadaan dad iyo dhul aysan u dhalan, si ay ay miisaan siyaasaddeed u helaan, maalinta Koonfur iyo Waqooyi ay miis wax ku qaysanayaan.
Maadaama qorshaha Somalidiidku sidaas yahay, oo ay dhammaan hormuudkooda sidaas qabaan, iyagoo isla qabweyn. waxaa waajib ah in aannu difaacno jiritaan kayaga ilaa iyo inta laga gaarayo Somali isku hadaf ah. Ma dhacayso in Somalidiid maquuniyo Sool, Sanaag iyo Cayn ilaa inta naftu nagu jirto. Sharafka iyo karaamadda waa qaybta ugu muhimsan nolosha, ma dhacayso Somalidiid , aan damiir lahayn in ay dhabarka ka jebiyaan rabitaanka shacabkayaga ee u heelan midnimo Somaliyeed,
Ugu dambayntii, si fudud ayaa ku soo gasheen gurigii Daraawiishta, waxaad ka bixidoontaan idinkoo jab la huleelay, oo geed kasta idiin dhaqdhaqaayo cabsi darteed iyo annagoo guul sharaf leh la hoyandoona.
“Akhri Qorshaha Dabargoynta ee SNM ama Isaaqu Dadka aan Isaaqa ahayn u dejiyeen 1991.” Isir nacaybkii Qaaxo ee SNM ama beesha Isaaq In aan burburino dhaqaalaha iyo Horumarka dhamaan dadka aan ahayn qabiilka Isaaq
Si’aan usoo bandhigno fidinta halgankii hubaysnaa ee dheeraa,iyo khidadihii kaasi oo aynu ku guulaysaney xoraynta gobolada waqooyiga Soomaaliya, oo aan gacanta ku dhigney guusheenii u danbeysey.waxaa lagama maarmaan ah in aynu sameysano weji cusub kaasi oo ah siyaasadeena cusub.
Sidaa darraadeed si loo dejiyo qorshaha iyo nidaamka siyaasadeena cusub ee leh baaxada sidaasi u balaadhan. Shir aan caadi ahayn ayaa waxaa qabtay gudiga amaanka (SNM) Oo uu gudoominayo gudoomiyaha jabhada C/raxmaan Axmed Cali. Shirkan waxaan kaga hadalnay marxaladihii kala gedisnaa ee uu soomaray halgankeenu, taasi oo ay saldhig u tahay in aynu qaabaysano siyaasad cusub oo aynu udejisano geyigan.
Waxaan dhamaanteen ka warqabna xaqiiqda,in dadka aan ahayn Isaaq ee inala degan gobolada waqooyi,kuwaasoo ka dhego xidhnaa dhiigii daadanayey ee xukunkii Siyaad Barre, halgankan waxaynu ku luminay dad badan kuwaasoo aan la ilaawi karin oo weli baaqi ku ah xasuusteena, ayna xusi doonto taariikhdu. Si looga hortago oo loo hubiyo mustaqbalka dadka lidiga inagu ah ee aan ahayn isaaqa (Warsangeli,Dhulbahante,Gudabuursi) ). Hada waxaynu haysanaa fursad ah baahi aynu u qabno in aynu ka dhigno waqooyiga Soomaaliya gebi ahaantiis dhul ay ka taliyaan Reer Shiikh Isxaaq oo keliya.
Sidaasi daraadeed si’aynu ugu guulaysano hadafkeena cad iyo ujeedooyinka kuwaasi oo umidho dhali doona jiilasha cusub, waxaanu dejisanay shuruudahan iyo qodoban oo ah kuwo aan la baal mari karin.
(1). Gebi ahaanba in hubka laga dhigo oo laga dheereeyo qabiilada aan ahayn Isaaq ee inala dega waqooyiga Soomaaliya. Kuwaasi oo hadii kale joojinaya,caqabadna ku noqon kara ujeedada iyo doonisteeda ah in aynu guud ahaan xukuno dhulkaasi oo idil.
(2). In aan burburino dhaqaalaha iyo Horumarka dhamaan dadka aan ahayn qabiilka Isaaq ee gobolka degan, si aanay awood ugu yeelan taasi oo ah awood maamul iyo mid ciidan.
(3). In aan yeelano sir qabiil oo inoo gaar ah,iyo ciidan sirdoon ah oo soo ururiya xogta iyo mawqifka cadowgeenu higsanayaan, iyo dhamaan dhaqdhaqaaq iyo xarakaadka ay samaynayaan dadka aan isaaqa aheyn ee inala degan gobolada Waqooyi.
(4). In aynu ugu talo galno cad quudheed aan muuqan,dadka aan aheyn Isaaqa ee xukuumadeena hoos iman doona iyo golaha wasiirada taasi oo si dhaqkhso ah loo dejiyo. Tani oo ay ujeedadoodu tahay si hoos loogu dhigo dadkaasi, boosaaskooda dastuuriga ahna ay buuxiyaan dadkeenu.
(5). In loo dhiibo xilalka ciidanka xubnaha Firfircoon ee SNM, si maamulku uusan gacanteena udhaafin, sidoo kale in ciidamo dalriix ah la dulgeeyo dhamaan dhulka ay degaan beelaha aan ahayn Reer Shiikh Isxaaq, si waxwalba oo aynu doonayno ay u hirgalaan loolana socdo xarakaadkooda.
(6). In si joogto ah loo argagax geliyo laguna abuuro cabsi, qabiilada aan ahayn Isaaqa, si dhulkooda aan udegno oo u qabsano, aynuna u balaadhino dhulka Reer Shiikh Isxaaq.
(7). In aynu u ololeyno abuuritaanka borobogaandooyin iyo hawlo been abuur, kuwaasi oo ujeedadoo ay tahay in aynu ka hortagno in ay waxfahmaan oo yeeshaan isbaahaysi qabiilada aan ahayn Isaaqa kuwaasi oo ah, Warsangeli,Dhulbahante, oo ah dhinac iyo dhinaca kale, Gudabiirsey iyo Ciise.
(8). In aan ku wacyigalino dunida kuna fidino fikrada dadweynaha in SNM ay hoostimaado nabada iyo amniga waqooyiga Soomaaliya, Micnaha (In aynaan ka guurin SNM e u guurno qaab dawladeed dadkana ka dhaadhicino in aynu nahay Dawlad inagoo ku dhaqmayno nidaam hoosaadkeena SNM).
Gebagebadii, si aynu ugu guulaysano hirgelinta iyo dhameystirka ujeedooyinkeena aynu soo xusnay ee gundhiga u ah halgankeena. Waxaa lagama maar maan ah in aynu ka dhaadhicino oo ku hirgelino siyaasad qabow oo ay weheliso khayaano iyo dhagrid ku wajahan dadka aan aheyn Isaaqa ee inala degan waqooyiga.inagoo ku dibaaqeyna maahmaahda Soomaaliyeed ee ah : “Dhib iyo Rafaad geli dabadeedna Dil”.
Ra’iisul Wasaaraha iyo Madaxweynaha ayaa ka wada hadlay adkeynta xiriirka soo jireenka ah ee ka dhaxeeya labada waddan ee walaalaha ah ee Soomaaliya iyo Pakistan iyo sidii loo xoojin lahaa iskaashiga labada dal ee dhinacyada wax soosaarka beeraha, kalluumeysiga, tamarta iyo xoolaha.
Waxaa sidoo kale Mudane Xamsa iyo Mudane Arif ay isla soo qaadeen qaabkii ay labada dhinac isaga gacan siin lahaayeen la dagaallanka argagixisada, waxaana ay isla qaateen in la diyaariyo wufuud labada dhinac oo ay kala hoggaaminayaan wasiirrada arrimaha dibedda, si loo sii ambaqaado dhaqangelinta qodobada muhiimka ah ee ay ka wada hadleen Ra’iisul Wasaaraha iyo Madaxweynaha.
Qaraarkan ayaa maamulka Biden ku boorrinaya in Guddiga Mareykanka ee Xorriyadda Diimeed ee Caalamiga ah uu usoo jeediyo in Hindiya uu aqoonsado dal walaac abuuraya saddex sano oo isku xigta.
Waxaa ka sii horreysay sannadkii 2019-kii mar ay Ilhaan barteeda Twitter-ka ku soo qortay in Dowladda Mareykanka laga doonayo inay wax ka qabato xad gudubyada dhinaca diinta ee ka jira dalkaas.
“Sharciga Ra’iisulwasaare Modi ee Hindiya wuxuu ku raacayaa faafinta rabshadaha ay wadaan Hindida iyo Islaam nacaybka ka dhanka ah Muslimiinta, Dowladda Mareykanka waxaa looga baahanyahay inay u istaagto sidii dalka Hindiya looga hirgelin lahaa xoriyad dhanka diinta ah si dadka laga tirada badanyahay loola dhaqmo si cadaalad ah.”
Hadalkaas Ilhaan ayaa markaasna sidoo kale sababay hadal hayn badan iyo falcelino
Ilhaan Cumar iyo Rashida Tlaib oo labduba ah xubno Mulimiin ah oo ka tirsan aqalka Congress-ka Mareykanka ayaa sheegay inay qaadeceen oo aysan ka qeyb gelin khudbaddii Raysal wasaaraha Hindiya Narendra Modi uu ka jeediyay aqalka Congress-ka Mareykanka. Waxay ku sababeeyeen in dowladda Modi ay cadaadiso dadka laga tirada badan yahay ee ay Muslimiinta ku jiraan.
“Xukuumadda Ra’iisul Wasaare Modi waxay cadaadis ku haysaa dadka laga tirada badan yahay ee diimaha ah, waxay ku taageertay kooxaha rabshadaha wada ee Hinduuga, waxayna beegsatay saxafiyiinta, u doodayaasha xuquuqda aadanaha sidaa darteed. Ma tagi doono khudbada Modi, “Ilhaan Cumar ayaa tiri ka hor khudbadii PM Modi.
Waa wax laga xishoodo in Modi madal laga siiyay caasimadda qarankeena iyadoo la ogyahay taariikhdiisa dheer ee xadgudubyada xuquuqul insaanka, falalka dimoqraadiga ah, beegsiga Muslimiinta & diimaha laga tirada badan yahay, iyo faafreebka saxafiyiinta waa wax aan la aqbali karin. Sidaas waxaan qaadacay khudbadda Modi ee Congress-ka. “
Hase yeeshee eedaha Ilhaan iyo Rashida waxaa gaashaanka u daruray guddoomiye ku xigeenkii hore ee Guddiga Qaranka ee Dadka laga tirada badan yahay, Atif Rasheed: “Waxaan ka tirsanahay dadka haysta Diimaha laga tirada badan yahay ee Hindiya, laakiin waxaan si xor ah ugu noolahay xorriyaddayda diinta iyo aqoonsigayga diimeed ee dowladda Ra’iisul Wasaaraha Narendra Modi ee Hindiya, waxaan ku leeyahay saami siman oo kheyraad kasta oo halkan ah. Xorriyad ayaan u leeyahay inaan ku hadlo wax kasta oo aan doonayo gudaha Hindiya.”
“Sidoo kale waxaan leeyahay xoriyad aan ku qoro waxa aan doonayo gudaha Hindiya. Waan ka xumahay inaan iraahdo waxaad sawirka khaldan muujinaysaa dalkayga Hindiyayda.” ayuu raaciyay.
Tallaabada Ilhaan ayaa sidoo kale waxaa aad loogu falceliyay baraha bulshada ee Hindiya.
Ilaa 75 Senatar oo Dimuquraadi ah iyo xubno ka tirsan Aqalka Congress-ka ayaa warqad u diray Madaxweynaha Mareykanka Joe Biden waxayna ka codsadeen inuu u soo bandhigo arrimaha xuquuqul insaanka ee PM Modi, sida lagu sheegay warbixin uu daabacay Hindustan Times
Markii ugu horreysay mahan ee ay Ilhaan dood ka dhex dhaliso gudaha Hindiya oo wax jirtay mar ay bishii April ee sannadkii hore ay booqasho ku tagtay gobolka Kashmir, qaybta ay Pakistan ka maamusho taas oo qabsatay warbaahinta kaddib markii ay booqashadeeda caro ka muujisay dowladda Hindiya.
Mas’uuliyiinta dalka Hindiya ayaa cambaareeyay tallaabada ay qaaday Ilhaan Cumar. Afhayeen u hadlay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Hindiya, Arindam Bagchi, ayaa arrintaas ku tilmaamay xad gudub ka dhan ah madaxbannaanida dhuleed ee Hindiya.
Tan iyo markii uu soo baxay warka ku saabsan in Ilhaan Cumar ay booqanayso Kashmir, qaar ka mid ah shacabka reer Hindiya ayaa arrintaas walaac uga muujiyay baraha bulshada.
Qof ka mid ah dadkii markaas ka fal celinayay ayaa yidhi: “Siyaasiyiinta wax kala qaybiya ee sida Ilhaan Cumar ah waa in laga hor istaago inay tagaan meelaha xasaasiga ah ee Kashmir. Waxay kasoo hor jeeddaa Hindiya xaqna uma laha in ay xubin kasii ahaato Congress-ka Mareykanka.”
Bishii Juun ee iska sannadkii 2022-kii ayay lhaan Cumar waxay Aqalka Wakiillada geysay qaraar lagu cambaareynayo carqaladeynta la sheegay inay Hindiya carqaladeyso xuquuqda aadanaha, gaar ahaanna inay beegsato Mulsimiinta, Kirishtaanka Sikh-yada, Dalit-ka, iyo Adivasis iyo “dad kale oo laga tiro badan yahay”.
Qaraarkan, oo ay la kaashatay haweenka kale ee kala ah Rashida Talib iyo Juan Vargas, ayaa wuxuu Xoghayaha Arrimaha Dibadda ee Mareykanka ku boorrinayaa inuu Hindiya u arko mid walaac abuuraya marka la eego xorriyadda diimeed ee caalamiga ah.
Qaraarkan ayaa maamulka Biden ku boorrinaya in Guddiga Mareykanka ee Xorriyadda Diimeed ee Caalamiga ah uu usoo jeediyo in Hindiya uu aqoonsado dal walaac abuuraya saddex sano oo isku xigta.
Waxaa ka sii horreysay sannadkii 2019-kii mar ay Ilhaan barteeda Twitter-ka ku soo qortay in Dowladda Mareykanka laga doonayo inay wax ka qabato xad gudubyada dhinaca diinta ee ka jira dalkaas.
“Sharciga Ra’iisulwasaare Modi ee Hindiya wuxuu ku raacayaa faafinta rabshadaha ay wadaan Hindida iyo Islaam nacaybka ka dhanka ah Muslimiinta, Dowladda Mareykanka waxaa looga baahanyahay inay u istaagto sidii dalka Hindiya looga hirgelin lahaa xoriyad dhanka diinta ah si dadka laga tirada badanyahay loola dhaqmo si cadaalad ah.”
Hadalkaas Ilhaan ayaa markaasna sidoo kale sababay hadal hayn badan iyo falcelino
Madaxweeynihii Hore ee Puntland Ca/welli Gaas ayaa wareysi uu bixiyey ku sheegay in
Maamulka Hargeeysa cidina aysan aqoonsanayn;
Soomaaliya iyo Soomaaliland ayuu sheegay in ay midooweeyn July 1, 1960, waxaana abuurmay Jamuuhriyaddii Soomaaliyeed (Somali Republic) dadka oo dhana waa Soomaali;
Xuduudka ingiriiska oo ay maamulka Hargeeysa ku doodayaan ayuu sheegay in xitaa Ingiriis uusan aqoonsanayn;
Wuxuu kaloo sheegay in xuduudka ay leeyihiin waan soo xiraynaa maamulka Hargaysa in ay tahay qalad, maxaa yeelay waa dad aan sharciyad u haysan in ay xuduud ka hadlaan;
Wuxuu sheegay in Muuse Biixi uu yahay shaqsi macangag ah, kibir uu ku jiro, iyo in maamulka Hargeeysa uu yahay mid isaga u afduuban.
Vladimir Putin ayaa si weyn u neceb khiyaanada, waxa uu ka soo muuqday khudbadiisii qallafsaneed ee TV-ga qaranka subaxnimadii Sabtida, halkaas oo uu ku eedeeyay hogaamiyaha Wagner Yevgeny Prigozhin “in uu dhabarka ka toogtay” iyo in uu sameeyay khiyaano qaran.
Madaxweynaha Ruushka ayaan lagu arag meel fagaare ah tan iyo xilligaas, mana jirin khudbad cusub oo madaxweyne oo la qorsheeyay muddooyinka dhow.
Wareysi horay loo sii duubay oo laga sii daayay TV-ga dowladda Axadii kaasoo u muuqday in la sameeyay ka hor fallaagada Putin wuxuu sheegay inuu ku kalsoon yahay horumarka laga gaaray dagaalka Ukraine.
Tallaabooyinka amniga iyo ka hortagga argagixisada ayaa weli ka socda Moscow, laakiin ma cadda in madaxweyne Putin uu xitaa ku sugan yahay caasimadda Ruushka iyo in kale.
Qaar waxay filayaan in Putin uu si uun u aflagaadeyn doono, ama militari ahaan Ukraine, ama kuwa gudaha Ruushka ee aan taageersanayn.
Xildhibaanka Polish Radek Sikorski ayaa BBC u sheegay in hogaamiyaha Ruushku “ay u badan tahay in uu Ruushka ka sifayn doono kuwa uu u arkay in ay leexleexanayaan”, taas oo la macno ah in maamulkiisu uu noqon doono “kaligii taliye iyo mid arxan daran”.Article share tools
Eeg siyaabo kale oo aad u wadaagi kartoLa wadaag qodobkan
Maxay tahay kooxda Wagner ee dooneysa inay afgembiso dowladda Ruushka?
Hoggaamiyaha Wagner ayaa sheegay inuu xoog ku qabsaday “dhammaan xarumaha militeriga” ee magaalada Rostov-on-Don ee koonfurta Ruushka.
Sheegashada Yevgeny Prigozhin waxay ka cadheysiisay madaxweyne Putin oo ku tilmaamay “dhabar ka toogasho” wuxuuna ballanqaaday inuu ciqaabayo kuwa “qiyaamay” Ruushka.
Prigozhin wuxuu sheegay in u jeedkiisu aheyn “afgambi militri balse ay aheyd. mid cadaaladeed” taas oo timid kaddib dagaal dheer oo ay la galeen madaxda militiriga oo sii xoogeystay.
Kooxda Wanger waa calooshood u shaqeystayaal ka dhinac dagaallamayaya militeriga Ruushka ee Ukraine. Waxaa lagu qiyaasay in kumannaan Wanger ah ay halkaas joogaan.
Qeyb weyn ayey ka qaateen dagaalka dheer ee hantida badan ku baxday ee ciidamada Ukraine looga qabsaday magaalada Bakhmut.
Kooxda waxay isku tilmaamaan “shirkad militeri oo gaar loo leeyahay”, balse dowladda Ruushka ayaa dhawaan qaadday tallaabooyin loo arkay inay ku xakameyneyso.
23-kii Juun ayuu Prigozhin sheegay in qiilka u yeelayo Ruushka dagaalka Ukraine uusan sal laheyn ee uu yahay mid uu wasiirka difaaca Sergei Shoigu sumcaddiisa kor ugu qaadayo.
Maxaa laga yaqaan kooxda Wanger? Yaase u dagaallamaya?
Qoraalka sawirka,Hoggaamiyaha Wagner Yevgeny Prigozhin ayaa muuqaal la soo dusiyay lagu arkay isagoo u khudbeynaya maxaabiis ku sugan Ruushka
Prigozhin ayaa dhawaan wasiirka difaaca Shoigu iyo taliyaha ciidanka Ukraine ka dagaallamaya Valery Gerasimov ku eedeeyay karti la’aan iyo inay sahayda kooxda Wagner hoos u dhigeen.
Wasaaradda difaaca ee Ruushka waxay hadda sheegtay “qaabka mutadawacnimada” ee Ukraine lagu tagayo waa in iyaga heshiis lagula galaa ilaa dhammaadka Juun.
Balse Prigozhin ayaa soo saaray qoraal uu ku diidayo isagoo ku dhawaaqay in ciidamadiisu qaadacayaan heshiiska.
Halkee kale ayey ka howlgalaan kooxda Wagner?
Qoraalka sawirka,Kooxdan ayaa ka howl galeysay Suuriya
Sidoo kale kooxda waxay ciidamo ka joogeen Libiya kuwaas oo taageerayay ciidamada Janaraal Khalifa Hafter.
Jamhuuriyadda Afrikada dhece (CAR) ayaa ku casuuntay kooxda inay ilaaliyaan gododka macdanta laga qodo, waxaana la aaminsan yahay inay ilaaliyaan gododka macdanta ee Sudan.
Dowladda Mali ayaa kooxda Wanger u adeegsaneysa inay kula dagaallanto xagjiriinta.
Prigozhin waxaa la rumeysan yahay inuu lacag ka sameynayo howlgallada Wagner. Mareykanku waxay sheegeen in joogistiisa ay hanti badan soo gelineyso shirkadihiisa
Dambiyo ceynkee ah ayaa kooxda Wagner lagu eedeynayaa inay galeen?
Bishii Janaayo, taliye hore ayaa dalka Norway magangalyo ka dalbaday kaddib markii uu ka soo baxay kooxda. Wuxuu sheegtay inuu goobjoog u ahaa dambiyo dagaal oo ka dhacay Ukraine.
Saddex xubnood oo kooxda ka tirsan ayey Ukraine ku eedeysay inay jirdil iyo dilid ugu geysteen rayid meel u dhow Kyiv bishii Aoril 2022-kii.
Sirdoonka Jarmalka waxay sheegeen in sidoo kale lagu eedeynayo calooshood u shaqeystayaasha Wanger ee Jooga Jamhuuriyadda Afrika Dhexe inay galeen kufsi iyo dhac rayid loo geystay.
Sanadkii2020-kii waxay Mareykanka ku eedeeyeen kooxda inay miinada dhulka iyo qaraxyo kale ka geysgteen meel u dhow caasimadda Libiya ee Tiroli.
