XFS oo ka laabatay go’aankii ONLF iyo Qalbi-Dhagax argagixisada loogu aqoonsaday

Kadib markuu ogaaday in Dastuurka Ku Meel-gaarka ah ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya qodobkiisa 36aad uu mamnuucayo in qof loo dhiibo dal kale haddii aanu jirin heshiis si cad u fasaxaya isu-dhiibista, qofka la dhiibayana aan eed lagu soo oogin ama aynan maxkamadi xukumin, isla markaana dhiibitiisa aan loo marin waddada sharcigu qeexayo;
Ka dib markuu soo xaqiijiyay in aanu jirin heshiis isu dhiibis oo ay Soomaaliya la gashay Ethiopia.

Ka dib markay u caddaatay in dhiibistu sharci darro noqonayso haddii aan la buuxin labada shardi ee uu dhigayo qodobka 11aad ee Xeerka Ciqaabta Soomaaliya oo kala ah:

1) in falka uu gaystay kan la dhiibayo uu dambi ka yahay dalka wax dhiibaya iyo kan loo dhiibayo labadaba ;

2) in haddii uu dambiile noqdo qofka la dhiibayaa aanu dambigaasu ahayn mid siyaasadeed;

Ka dib markuu soo xaqiijiyay in Cabdikariim Sheekh Muuse (Qalbi-dhagax) ay dowladda Ethiopia u haysatay arrimo siyaasadeed oo maanta aan dambi ka ahayn Ethiopia, Soomaaliyana aan sharcigeedu marna dambi ka dhigin;

Ka dib markuu ogaaday in ururka ONLF aanu marnaba ku sifoobin sharciyada caalamiga ay u qeexaan argagixisada oo dalka kaliya ee argagixso u aqoonsadayna ay tahay Ethiopia oo uu ka dhaxeeyay dagaal siyaasadeed oo iyaduna hadda ka laabatay go’aankaas, uu haatan ururku si caadiya uu uga hawl-galo gudaha dalka Itoobiya.

Kad bib markuu ku qancay in u dhiibistii Ethiopia loo dhiibay Cabdikariim Sheekh Muuse (Qalbi-dhagax) 28kii August 2017 iyo Go’aankii Golaha Wasiirada ee 6ii September ee Uruka ONLF loogu aqoonsaday argagixiso aan loo cuskan wax sharciyad ah ayna baal-marsanayd dhammaan shuruucda kor lagu xusay;

Ka dib markii Golaha Shacabku ee JFS si cad u diiday in ONLF argagixiso lagu tilmaamo iyo in Cabdikariin Sheekh Muuse (Qalbi-dhagax) loo dhiibo Ethiopia, aanu wali golaha wasiiradu baddalin go’aankiisii uu ONLF ugu daray argagixisada uusanana qirin khaladkii dhiibista Cabdikariim Sheekh Muuse (Qalbi-dhagax).

Ayuu isku Raacay:

1- In dhiibistii Cabdikariim Sheekh Muuse (Qalbi-dhagax) ay ahayd xad-gudub lagula kacay Dastuurka Ku Meel-gaadhka ah ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya qodobkiisa 4aad, Xeerka Ciqaabta Soomaaliya Qodobkiisa 11aad iyo Hab-raacyada uu jeexay Habka Xeerka Ciqaabta Soomaaliya Qodobaddisa 278 & 279.

2- In dhiibistu ay xad-gudub ku ahayd xuquuqaha shakhsi ahaaneed ee Cabdikariim Sheekh Muuse (Qalbi-dhagax) sida xaqa qofku u leeyahay xorriyad iyo ammaan ee lagu xusay qodobka 15aad ee Dastuurka iyo xaqa u madax-bannaanida aragtida iyo u xor ahaanshaha cabbirka ra’yiga ee ku xusan qodobka 18aad ee Dastuurka.

3- In dhiibista CadikariinSh Muuse ay si weyn uga hortimid dareenka iyo mabaadida Shacabka Soomaaliyeed dal iyo dibad.

4- HADDABA Dawladda Soomaaliya waxa ay raali galin ka bixinaysa gefkii lagula Cabdikariim Sheekh Muuse (Qalbi-dhagax).

5- In ururka ONLF aanay dawladda Soomaaliya u aqoonsanyn argagixiso oo go’aankii golaha wasiirada uu 6dii September 2017 ONLF ugu aqoonsaday argagixiso uu ahaa sharci darro, halkanna lagu baabi’yay.

Muxuu Abiy Axmed u dhisayaa Ciidamada Badda, xagguuse ka heli rabaa saldhig badeed?

Itoobiya oo ah waddan aan lahayn wax bad ah ayaa sannadihii lasoo dhaafay ku howlanaa dhismaha ciidamada badda, kuwaasoo laga leeyahay ujeeddooyin muhiim ah.

Tan iyo horraantii 1990-meeyadii, Itoobiya ma lahayn ciidamo badeed oo shaqeeya, inkastoo waddanka uu horay u lahaa awood ciidan oo dhanka badda ah.

Islamarkii uu Abiy Axmed noqday Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya 2018-kii, waxaa howlihii uu guda galay ka mid ahaa inuu ka shaqeeyo sidii dib loogu soo nooleyn lahaa cududda ciidanka badda ee waddankiisa.

Wakaaladda Wararka Fanaa ee ku hadasha afka dowladda Itoobiya ayaa soo xigatay Mr Abiy oo sheegaya in dib u habeynta militariga ay tahay “in lala jaan qaadsiiyo dunida isbaddalka degdegga ah sameyneysa, sidoo kalena ku tallaabsaneysa horumarka dhanka dhaqaalaha iyo siyaasadda

Si ay xukuumadda Addis Ababa dib ugu yagleesho ciidankeeda badda, waxa ay u baahan tahay dalal ka caawiya dhinaca helitaanka badda oo ku yaalla gobolka geeska Afrika, sida uu qoray bogga online-ka ee Naval Post, oo ka faallooda arrimaha militariga iyo awoodda ciidamada badda.

Wararka ku saabsan in Addis Aaba ay dib u dhiseyso awoodda ciidamada badda ayaa soo shaac baxay kaddib markii Mr Abiy Axmed uu kulan la yeeshay madaxweynaha Faransiiska, Emmanuel Macron, oo u baddal qaaday in uu dowlad ahaan Itoobiya uga caawin doono dib u dhiska ciidanka badda.

2019-kii ayay Itoobiya iyo Faransiiska kala saxiixdeen heshiiskii ugu horreeyay ee ku saabsan wadashaqeynta dhismaha ciidamada.

Waxay u muuqataa in Faransiiska uu yahay dalka waddankan ku yaalla Bariga Afrika garabka ku siinaya tababarrada iyo qalabeynta Ciidanka Badda.

Ujeeddada Ciidamada Badda ee Itoobiya

Itoobiya ayaa la aaminsan yahay in ay isku dayeyso sidii ay saameyn dhanka awoodda ah ugu yeelan lahayd gobolka dhinaca bari ee Badda Cas ayna la wareegto illaalinta amniga marinnada badda ee ay isticmaalaan maraakiibta ganacsiga ee Itoobiya.

Inta badan maraakiibta badeecooyinka u wada Itoobiya ayaa adeegsada badda Cas iyo Gacanka Cadan.

Arrintan waxay kusoo adaday xilli gobolka ay ka jireen dhaqdhaqaaqyada kooxaha burcad badeedda, walow ay howlgalladooda hoos u dhaceen wixii ka dambeeyay markii ciidamo caalami ah lasoo dhoobay biyaha badweynta Hindiya.

Xaggee saldhig badeed looga helayaa Ciidamada Badda ee Itoobiya?

Wixii ka horreeyay 1990-meeyadii Itoobiya ma ahayn waddan bad la’aan ah, ciidamadeeda badduna si buuxda ayay u shaqeynayeen.

Wixii ka dambeeyay dagaalkii sokeeye ka dhacay Itoobiya sanadkii 1991-kii, Itoobiya waxay weysay xeebteeda, oo ay ku jirtay dekedda muhiimka u ahayd ee Casab, taasoo waddanka ka dhigtay mid aan bad lahayn kaddib markii ay Eritrea ku dhawaaqday madaxbannaanideeda.

Arrintaas ayaa Itoobiya ku khasabtay inay howlgallada ciidamadeeda badda u wareejiso saldhig ku yaalla waddanka Yemen.

Balse dhowr sano kaddib, 1993-kii, dowladda Yemen waxay dalkeeda kasoo ceyrisay maraakiibta ciidamada badda ee Itoobiya, sidaas awgeedna Addis Ababa waxa ay go’aansatay in ay u wareejiso dhinaca dalka Jabuuti oo ay la gashay heshiis ay kiro ku bixineyso.

Hase yeeshee, 1996-kii, Itoobiya waxay ku guul darreysatay bixinta lacagihii kirada ahaa. Taasi waxa ay keentay in Jabuuti ay la wareegto maraakiibta Ciidamada Badda Itoobiya ee harsanaa, sida uu qoray Naval Post.

Hadda, kaddib soo nooleynta ciidanka badda, Itoobiya waxay saldhig ka heli kartaa afar waddan midkood.

Eritrea iyo Jabuuti, oo ah kuwa ugu waaweyn ee la filan karo.

Kenya, oo u muuqata in ay xoogaa ka fog tahay.

Soomaaliya oo deris kala ah dhanka kale.

Warar la iskula dhex marayay baraha bulshadana waxay sheegayeen in Itoobiya ay daneyneyso dekedda Seylac ee Jamhuuriyadda iskeed madaxbannaanida ugu dhawaaqday ee Somaliland.

Laakiin Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Somaliland, Dr Ciise Kayd Maxamuud, oo la hadlay BBC-da ayaa beeniyay wararkaas oo uu ku tilmaamay kuwo been abuur ah.

“Waa arrin aanan sal iyo raad ah lahayn, nin weriye ayayna ka timid markii hore”, ayuu yiri Wasiirka.

Dr Abiy Axmed markii uu xukunka qabsaday ku dadaalay inuu xulafo la sameysto dhammaan dalalka ku hareereysan.

Inkastoo uu fiican yahay xiriirka xilligan ka dhaxeeya xukuumadaha Addis Ababa iyo Asmara waxaa la aaminsan yahay in uusan gaari karin ilaa heer ay Itoobiya mar kale ku tallaabsato inay ku tiirsanaato dekedaha Casab iyo Massawa ee dalka Eritrea.

Waxaa kale oo laga cabsi qabaa in dhismaha ciidamada Badda ee Itoobiya uu khatar ku noqon karo Eritrea ama ay halis u arki karto.

Diblomaasi hore oo u dhashay Itoobiya, Birhanemeskel Abebe, ayaa sheegay in istiraatiijiyadda iyo walaaca siyaasadda dhinaca amniga ee dhul ahaaneed ay sabab u noqon karto dhismaha ciidanka badda.

“Xuquuqda ay Itoobiya u leedahay inay isticmaasho biyaha caalamiga ah waxay u baahan tahay in ay yeeshaan saldhig badeed,” ayuu ku yiri wareysi uu horay u siiyay BBC-da.

Waxa uu hoosta ka xariiqay in Somaliland iyo Jabuuti oo keliya ay yihiin meelaha ugu habboon ee ay Itoobiya ku yeelan karto saldhig ay isticmaalaan ciidamadeeda badda. Waxaase xusid mudan in Jabuuti ay saldhigyo noocaas ah ku leeyihiin dalal kale.

BBC

Wasiir hore oo sheegtay inay xilkeeda ku weysay ‘Muslimnimo’

Wasiir British ah Nadhim Zahawi ayaa maanta ku baaqday baaritaan lagu sameeyo arrinta ay sheegtay xildhibaan kala tirsan xisbiga Conservative-ka, oo ah inay xilkeeda wasiirnimo ku weysay inay tahay Muslim, taasi oo cadaadiska kusii kordhineysa dowladda.

Nusrat Ghani, oo 49 jir ah, ayaa laga qadaay xilka wasiirka gaadiidka sanaddii 2020, waxayna wargeyska Sunday Times u sheegtay in loo sheegay “in Muslimnimadeeda ay noqotay arrin walaac laga muujiyey,” intii uu socday kulan ka dhacay xafiiska ra’iisul wasaaraha ee Downing Street.

Waxaa sidoo kale loo sheegay “in ahaanshaha wasiir Muslim oo haween ah ay saaxiibadeeda kale ka dhigtay kuwa ku dhib qaba,” ayey sheegtay.

Madaxa abaabulka xildhibaanada Mark Spencer, oo shaqadiisa ay tahay in xildhibaanada uu ku hayo ajendaha dowladda, ayaa qaaday tallaabo aan caadi aheyn isaga oo sheegay inuu yahay qofka la sheegay inuu hadalladaas ku yiri Nusrat, wuxuuna beeniyey eedeymahaas.

“Eedeymahan waa been gebi ahaanba, waxaana u arkaa inay yihiin meel ka dhac,” ayuu ku qoray twitter-ka.

“Marnaba ma aan adeegsan hadalladaas la ii tiriyey. Waa niyadjab in markii arrintan ay horey usoo baxday ay Ms Ghani diiday inay kala hadasho xisbiga Conservative-ka si baaritaan rasmi ah ah loogu sameeyo,” ayuu yiri Spencer.

Xildhibaanada abaabulka u qaabilsan dowladda ayaa wajahaya eedeymo kale, kadib markii xildhibaan William Wragg uu ku eedeeyey “inay baqe-maaleen” (Blackmail) xildhibaanada dhaliila ra’iisul wasaare Boris Johnson si ay uga hortagaan inay xilka ka tuuraan.

Xafiiska ra’iisul wasaare Boris Johnson ayaa sheegay inuu ka war hayey arrinta ay sheegtay Nusrat xilligaas, ayna ku casuumeen inay ashtako rasmi ah soo gudbiso.

Wasiirka tallaalka Nadhim Zahawi ayaa dalbatay baaritaan.

“Islaam naceybka iyo nooc kasta oo cunsurinimo ah meelna ugama banaana xisbiga Conservative-ka,” ayey Zahawi soo dhigtay twitter, ayada oo Nusrat ugu yeertay “saaxiib, shaqo wadaag iyo xildhibaan maskax badan.”

“Tani waa in si wanaagsan loo baaraa, oo cunsurinimada xididda loo siibaa.”
Wasiirka Cadaaladda Dominic Raab ayaa arrintan ku qeexay “eedeyn halis ah,” hase yeeshee wuxuu BBC-da u sheegay in la baari doono kaliya haddii Nusrat ay soo gudbiso ashtako rasmi ah.

AFP

Madaxweynaha Dowladda Puntland Mudane Siciid Cabdullaahi Deni, ayaa Qasriga Madaxtooyada Puntland ku qaabilay Xildhibaanada cusub ee loo doortay shalay in ay Puntland ku metelaan Golaha Shacabka JFS.

Madaxweynaha ayaa u hambalyeeyay Xildhibaanada cusub wuxuuna u rajeeyay in alle u fududeeyo masuuliyadda loo doortay.’

Xildhibaan Hore Sadiiq Xirsi Warfaa: “Shacabka Soomaaliyeed waa ay ka wada dharagsan yihiin qaabka ay Doorashadan ku bilaabatay, anigoo eegaya danta dalka ayaan go’aansaday inaan tartamin”

https://allsanaag.com/26837-2/

Wasiirka Wasaaradda Ganacsiga iyo Warshadaha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Khaliif Cabdi Cumar, ayaa maanta furay kulan socon doona muddo afar maalmood ah oo looga hadlayo mashaariicda horumarinta iyo dib-u-habaynta ganacsiga ee Bangiga Adduunku uu sanadaha soo socda ka taageeri doono dawladda Soomaaliya.

Kulanka oo ay goob joog ka ahaayeen madax ka socotay Bangiga Adduunka, ayaa waxa sidoo kale ka soo qeyb-galay mas’uuliyiin ka socday Wasaaradda Ganacsiga, Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha iyo Hay’adda Istaatistikada Qaranka.

Shirka ayaa diiradda lagu saarayaa horumarinta dib u dhiska ganacsiga dalka iyo horumarinta mashaarciida muhiimka u ah dalka.

Muxuu Wasiir Bidhaan kaga duwanyahay mas’uuliyiinta Federaalka ee ku hungoobay Puntland

https://www.bbc.com/somali/war-60098407

Magaalada Garowe ee xarunta dowlad goboleedka Puntland ayaa maanta waxaa ka dhacday doorashada shan kursi oo ka mid ah kuraasta golaha shacabka.

Doorashadan oo ka dhacday saldhigga ciidamada Milatariga ee 54aad ayaa waxaa ku soo baxay labo ka mid ah golaha wasiirada Puntland halka labo kursi ee kale dib loogu doortay xildhibaanadii hore ugu fadhiyay iyadoo kursiga shanaadna uu ku soo baxay xildhibaan cusub.

Halkan hoose ka aqriso magacyada xildhibaanada la doortay iyo weliba xildhibaanadii hore ugu fadhiyay kursiga.

Cabdi Ibraahim Warsame oo ahaa wasiir ku xigeenka Maaliyada Puntland ayaa ku guuleystay kursiga tirsigiisu yahay Hope#196 iyadoo kursigaas hore uu ugu fadhiyay Axmed Maxamed Axmed.

Cabdullaahi Xasan Rooble oo ahaa wasiiru dowlaha waxbarashada Puntland ayaa ku guuleystay kursiga tirsigiisu yahay Hop#249,waxaana kursigaas hore ugu fadhiyay Sharma’arke Saleyman Buraale

Cabdullaahi Bidhaan Warsame oo hore ugu fadhiyay kursigan Hop#235 ayaa markale la doortay.

Cali Yuusuf Cali oo hore ugu fadhiyay kursigan Hop#200 ayaa markale ku guuleystay kursigan.

Axmed Cabdi Xaashi Axmed Taajir ayaa ku guuleystay kursiga Hop#166 oo uu hore ugu fadhiyay Saadaq Xirsi Warfaa.

Mahdi Guuleed “Wixii maanta guriga Cabdi Xaashi ka dhacay dhaqan islaam maahayn mid dhaqan maahayn mid ogaadeen maahayn,RW Rooble iyo Beeshiisa Habar-gidir waxaan leeyahay Xaal qaata mar kale xaal qaata raallina ahaada”

Xildhibaan Cabdullaahi Bidhaan Warsame oo lagu taageeray Kursiga HOP235.

Munaasabad Jimcihii Maanta ahaa ka dhacday magaalada Garoowe ee gobolka Nugaal ayey waxgaradka,siyaasiyiinta,dhallinyarada,Haweenka,Salaadiinta iyo qeybaha kala duwan ee bulshada leh matalaadda siyaasadeed ee kursiga HOP235 deegaan doorashadooduna tahay deegaanada Sool,Sanaag iyo Cayn waxay si buuxda u taageereen musharax Cabdullaahi Bidhaan Warsame oo u taagan kursigaas.

Waxgaradkii iyo Bulshadii madasha kulanku ka dhacayey goobjoogga ka ahayd ayaa ku ammaanay Wasiir Bidhaan inuu yahay shaqsi ay sheegeen in uu wax muuqda ka qabtay baahiyaha bulshada deegaanka islamarkaana ay ku garab taagan yihiin doonista matalaadooda siyaasadeed.Kusriga HOP235 ayaa ka mid ah kuraasta beeri doorashadooda lagu qabanayo magaalada Garoowe.