Tan iyo markii la xukumay dacwadda badda waxa aan maqleenay dad leh baddii inteedii badneed annagaa naloo xukumay, qaar kale waxeey leeyihiin in Kenya 12 mile la siiyo khalad ayeey aheed, kuwo kale waxeey eeda muranka badda dusha ka saarayaan raggii billaabay heshiiskii is afgaradka ahaa ee Kenya iyo Soomaaliya.

Maanta waxaa la leeyahay 12mile ayaa Keenya nalaga siiyey, balse waxaa xaqiiq ah in Soomaali dhulkeeda oo dhan laga qaadi doono hadii aysan wax ka beddalin dhaqanka foosha xun ee ku dhisan qabiilka, caddaaladdarrada, musuqmaasuqa iyo wada shaqeeyn la’aanta. Maanta dawladda dhexe iyo maamul goboleedyada dalka ma’ahan kuwo isku meel u socda.

Tusaale, dawladda federaalka iyo maamul goboleedyada ka agdhaw sida Hirshabele, Galmudug, iyo Koonfur Galbeed waxeey ku tiirsan yihiin dawladda Qatar iyo Turkiga, meesha Jubaland, maamulka Hargeeysa iyo Puntland ay dabada kula jiraan Imaaraadka iyo Keenya. Hadaba hadii dadkii dalka ka dhaxeeyey aysan isku meel wax u wadin, miyeey macquul tahay in la yiraahdo dal Soomaaliya la yiraahdo oo caalamka wax la qeeybsada ayaa dib u soo noqonaya?  

Maanta dalka Soomaaliya khatarta loo baahan yahay in laga hor kaxeeyo waa argaggixisada Shabaab; hadii aan meesha laga saarin Shabaab, waxaa dalka uu noqonayaa mid aan horumar badan sameeyn karin. Sidoo kale, hadii aan argaggixisada dalka laga saarin, waxaa sii joogi doona ciidamada shisheeye oo marmarsiiyo ka dhiganaya ineey la dagaalamayaan Shabaabka.

Hadaba hadii la doonayo in dariiqii saxda ahaa dalka lagu soo celiyo, waa in dawladda iyo maamulada ka jira dalka ay isku meel u wada socdaan, dawladda federaalkana ay dhexdhexaad u noqotaa maamulada ka jirta dalka oo dhan. Hadii dawladda federaalka aysan dhexdhexaad noqon, waxaa dhaceysa in maamul goboleedyada ay dabada la galaan dawladdo shisheeyey. Si taas looga baaqsado, waa in caddaaladda ay shaqeeysaa.

Maanta dad ayaa taageero u muujinaya Ahla Sunna oo dooneeysa ineey dalka dib ugu soo celliyaan kooxeeysi iyo isbaaro waqtigeedii uu mar hore dhacay. Dalka si hore uu ugu socdo waa in aan dalka laga ogolaan koox diimeed iyo koox kale oo cunaha ku dhaga horey u socodka dalka. Hadaba si aan dhulka inta hartay aan loo soo damaacin, waa in dadka ay u wadda jeedaan meel, hadii kale, 12 mile ayeey maanta joogtaa, balse berri dhulka oo dhan ayaa la waayi doonaa.

ALLSANAAG.COM