Wasiirka arrimaha gudaha XFS ayaa Magaalada Muqdisho ku soo dhoweeyay Wafdi uu hoggaaminayo Garaad Jaamac Garaad Ismaaciil.

Hadalkii uu sodon sano ka hor Cabdiraxmaan iyo Caydiid soo jeediyeen ayaa hadda socda

Beesha SNM waxa ka go’an in ay u qaybiyaan reer puntland labo, mid laga xukumo Somalidiidka iyo mid laga xukumo koonfurta, taas waxaa daliil u ah C/raxmaan Tuur , Alle ha u naxariistee sodon sano ka hor yidhi ” waxaan ku jirney qorshe Daarood lagu kala qaybiyo cuddudiis, sida Kurdiga oo kale ayaan go’aansanay in aannu ka dhigno, ha yeeshee Hawiyoow idinkaa ka siidaayey daminkii loo qoolay.

Maanta C/hi Yusuf in reysal wasaaraha nagu qabsadu idinka keennay, waxay ahayd idinkoo Majeerteen iyo Mareexaan soo jilciyey, oo madax salaax u soo sameeyey, oo miiska wadda-hadalada xagga dambe in ay ka fadhiistaan raali ku ah, iyagoo maynoorati ah, iyo idinkoo majoorati ah, oo xagga hore soo fariista. Anaguna sidaas kale, ka dibna miiska wadda hadaladda soo fadhiisano idinkoo hormuud u ah Koonfur iyo annagoo sidoo kale hormuud u ah reer waqooyiga, kadibna aad sidaas ku qaadataan madaxweynaha aan dhicin, annaguna Raysal wasaare aan dhicin, sidaasna ku ahaanno labo maamul oo isku darsaday, oo midwalba maamul hoosaadkiisa leeyahay.

Halkaasna reerkii magaca weynaa noqdo mid laga xukumo Koonfur, Waqooyi, Itoobiya iyo Kenya, kadibna sidaas Kurdi oo kale ku noqdaan, oo aysan mar dame, masraxa siyaasadda Somaliya wax ka noqon.

Oogaaddana Soomaliya waxay ka degan yihiin dhulka ugu kheeraadka yar, waana dadka ugu tirada yar marka xudduudaha la soo xiro, xaqba uma laha in ay wax xukumaan. Sir ma qabe Alla u sahan ah. Sheekadan, markii Tuur uga sheegeeynayey rag ka tirsan SNA iyo SNM, dhegahayaga ayaan ku maqlayney, annagoo joogney qol ka mid ah guri uu inna Naxar ku leeyahay KM5,Mogadishu,Alle ha u naxariistee, annagoo ka koobnayn saddex nin Aniga oo C/hi, Suldan C/lahi Cabdi Koor, iyo Inna Niiniile. Waa waqtigii shirkii Caydiid, Alle ha naxariistee ku samaynaayey Dawladdiisa Salbaladh 1994tii.

Aad ayaan uga xumahay in sirtaasi aan soo bandhigo, ha yeeshee iyagaa doonaya in ay xoog ku qabsadaan dad iyo dhul aysan u dhalan, si ay ay miisaan siyaasaddeed u helaan, maalinta Koonfur iyo Waqooyi ay miis wax ku qaysanayaan.

Maadaama qorshaha Somalidiidku sidaas yahay, oo ay dhammaan hormuudkooda sidaas qabaan, iyagoo isla qabweyn. waxaa waajib ah in aannu difaacno jiritaan kayaga ilaa iyo inta laga gaarayo Somali isku hadaf ah. Ma dhacayso in Somalidiid maquuniyo Sool, Sanaag iyo Cayn ilaa inta naftu nagu jirto. Sharafka iyo karaamadda waa qaybta ugu muhimsan nolosha, ma dhacayso Somalidiid , aan damiir lahayn in ay dhabarka ka jebiyaan rabitaanka shacabkayaga ee u heelan midnimo Somaliyeed,

Ugu dambayntii, si fudud ayaa ku soo gasheen gurigii Daraawiishta, waxaad ka bixidoontaan idinkoo jab la huleelay, oo geed kasta idiin dhaqdhaqaayo cabsi darteed iyo annagoo guul sharaf leh la hoyandoona.

“Akhri Qorshaha Dabargoynta ee SNM ama Isaaqu Dadka aan Isaaqa ahayn u dejiyeen 1991.”
Isir nacaybkii Qaaxo ee SNM ama beesha Isaaq
In aan burburino dhaqaalaha iyo Horumarka dhamaan dadka aan ahayn qabiilka Isaaq

Si’aan usoo bandhigno fidinta halgankii hubaysnaa ee dheeraa,iyo khidadihii kaasi oo aynu ku guulaysaney xoraynta gobolada waqooyiga Soomaaliya, oo aan gacanta ku dhigney guusheenii u danbeysey.waxaa lagama maarmaan ah in aynu sameysano weji cusub kaasi oo ah siyaasadeena cusub.

Sidaa darraadeed si loo dejiyo qorshaha iyo nidaamka siyaasadeena cusub ee leh baaxada sidaasi u balaadhan. Shir aan caadi ahayn ayaa waxaa qabtay gudiga amaanka (SNM) Oo uu gudoominayo gudoomiyaha jabhada C/raxmaan Axmed Cali. Shirkan waxaan kaga hadalnay marxaladihii kala gedisnaa ee uu soomaray halgankeenu, taasi oo ay saldhig u tahay in aynu qaabaysano siyaasad cusub oo aynu udejisano geyigan.

Waxaan dhamaanteen ka warqabna xaqiiqda,in dadka aan ahayn Isaaq ee inala degan gobolada waqooyi,kuwaasoo ka dhego xidhnaa dhiigii daadanayey ee xukunkii Siyaad Barre, halgankan waxaynu ku luminay dad badan kuwaasoo aan la ilaawi karin oo weli baaqi ku ah xasuusteena, ayna xusi doonto taariikhdu.
Si looga hortago oo loo hubiyo mustaqbalka dadka lidiga inagu ah ee aan ahayn isaaqa (Warsangeli,Dhulbahante,Gudabuursi) ). Hada waxaynu haysanaa fursad ah baahi aynu u qabno in aynu ka dhigno waqooyiga Soomaaliya gebi ahaantiis dhul ay ka taliyaan Reer Shiikh Isxaaq oo keliya.

Sidaasi daraadeed si’aynu ugu guulaysano hadafkeena cad iyo ujeedooyinka kuwaasi oo umidho dhali doona jiilasha cusub, waxaanu dejisanay shuruudahan iyo qodoban oo ah kuwo aan la baal mari karin.

(1). Gebi ahaanba in hubka laga dhigo oo laga dheereeyo qabiilada aan ahayn Isaaq ee inala dega waqooyiga Soomaaliya. Kuwaasi oo hadii kale joojinaya,caqabadna ku noqon kara ujeedada iyo doonisteeda ah in aynu guud ahaan xukuno dhulkaasi oo idil.

(2). In aan burburino dhaqaalaha iyo Horumarka dhamaan dadka aan ahayn qabiilka Isaaq ee gobolka degan, si aanay awood ugu yeelan taasi oo ah awood maamul iyo mid ciidan.

(3). In aan yeelano sir qabiil oo inoo gaar ah,iyo ciidan sirdoon ah oo soo ururiya xogta iyo mawqifka cadowgeenu higsanayaan, iyo dhamaan dhaqdhaqaaq iyo xarakaadka ay samaynayaan dadka aan isaaqa aheyn ee inala degan gobolada Waqooyi.

(4). In aynu ugu talo galno cad quudheed aan muuqan,dadka aan aheyn Isaaqa ee xukuumadeena hoos iman doona iyo golaha wasiirada taasi oo si dhaqkhso ah loo dejiyo.
Tani oo ay ujeedadoodu tahay si hoos loogu dhigo dadkaasi, boosaaskooda dastuuriga ahna ay buuxiyaan dadkeenu.

(5). In loo dhiibo xilalka ciidanka xubnaha Firfircoon ee SNM, si maamulku uusan gacanteena udhaafin, sidoo kale in ciidamo dalriix ah la dulgeeyo dhamaan dhulka ay degaan beelaha aan ahayn Reer Shiikh Isxaaq, si waxwalba oo aynu doonayno ay u hirgalaan loolana socdo xarakaadkooda.

(6). In si joogto ah loo argagax geliyo laguna abuuro cabsi, qabiilada aan ahayn Isaaqa, si dhulkooda aan udegno oo u qabsano, aynuna u balaadhino dhulka Reer Shiikh Isxaaq.

(7). In aynu u ololeyno abuuritaanka borobogaandooyin iyo hawlo been abuur, kuwaasi oo ujeedadoo ay tahay in aynu ka hortagno in ay waxfahmaan oo yeeshaan isbaahaysi qabiilada aan ahayn Isaaqa kuwaasi oo ah, Warsangeli,Dhulbahante, oo ah dhinac iyo dhinaca kale, Gudabiirsey iyo Ciise.

(8). In aan ku wacyigalino dunida kuna fidino fikrada dadweynaha in SNM ay hoostimaado nabada iyo amniga waqooyiga Soomaaliya, Micnaha (In aynaan ka guurin SNM e u guurno qaab dawladeed dadkana ka dhaadhicino in aynu nahay Dawlad inagoo ku dhaqmayno nidaam hoosaadkeena SNM).

Gebagebadii, si aynu ugu guulaysano hirgelinta iyo dhameystirka ujeedooyinkeena aynu soo xusnay ee gundhiga u ah halgankeena. Waxaa lagama maar maan ah in aynu ka dhaadhicino oo ku hirgelino siyaasad qabow oo ay weheliso khayaano iyo dhagrid ku wajahan dadka aan aheyn Isaaqa ee inala degan waqooyiga.inagoo ku dibaaqeyna maahmaahda Soomaaliyeed ee ah : “Dhib iyo Rafaad geli dabadeedna Dil”.

 Markab sida kudhawaad 40 kun oo neef Ari ah oo u raran ganacsato reer Puntland ah ayaa u amba baxay Wadanka Sucuudiga

Sidee looga falceliyay habka doorashada Soomaaliya?

Waxaa sacaado kahor xarunta Madaxtooyada dowladda federaalka Soomaaliya ee Villa Soomaaliya ku soo gabagaboobay shir jaraa’id oo uu qabtay Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

Shirkan oo looga hadlayay hannaanka doorashooyinka dalka, ayaa waxaa madaxweynaha ku wehliyay oo garbihiisa taagnaa dhammaan madaxda maamul-goboleedyada, marka laga reebo Puntland.

Madaxweynaha ayaa shirkiisa jaraa’id ku xoojiyay war-murtiyeedkii xalay ka soo baxay Golaha Wadatashiga Qaran, gaar ahaanna hannaanka doorashooyinka qaranka.

Wuxuu madaxweynuhu shirkiisa ku sheegay in arrintan ay tahay mid billow ah oo uu goluhu bilaabay, balse dhammeystirkeeda ay u taallo hay’adaha sharciga iyo dadweynaha Soomaaliyeed.

“Walaalayaal, waxaan go,aasannay inaan talada dadka usoo celinno, codka muwaadinka Soomaaliga ahi inuu macno yeesho oo masiirkiisa uu ku gaari karo. Cabsida nagu kallifeysa inaan 20,30 sano fadhinno meeshaan fadhinno inaan ka guurno. Dalkan inuu dimuqraadiyad noqdo, doorasho inay ka dhacdo, qof iyo cod inay u dhacdo, heer dowlad-goboleed iyo heer qaran,” ayuu yiri madaxweynaha.

Madaxweynaha ayaa sheegay in loo baahan yahay inuu dalku yeesho nidaam siyaasadeed oo la saadaalin karo.

“Maaddaama aan rabno in talada dadka loo celiyo, dalka waa guuray, wuuxu ka guuray nidaamyadii hore ee uu ku saleysnaan jiray, nidaamyadii hore oday ayaa dad magacaabo ayaan ka nimid, 50 qof ayaa wax dooraneysa ayaan ka nimid, boqol qofood ayaa wax dooraneysa ayaan ka nimid, waxaan u soconnaa dadka,” ayuu yiri.

Madaxda Golaha Wadatashiga Qaran oo maalmihii la soo dhaafay shir ku lahaa magaalada Muqdisho, ayaa xalay shirkooda soo gabagabeeyay, waxayna ka hadleen qodobbo dhowr ah oo lagu heshiiyay.

Arrimaha lagu heshiiyay waxaa ka mid ah:

• In la joogteeyo kulamada Madasha Maayaradda Soomaaliya si loo hubiyo in degmooyinka dalku helaan modal u gaar ah oo ay ku falanqeeyaan arrimaha khuseeya shaqadooda, isla markaasna u noqon karaan kuwo dabooli kara baahiyaha bulshada deegaamadooda.
• In kor loo qaado, lana xoojiyo maamul-daadejinta socota si dowladaha hoose u bixiyaan, una joogteeyaan adeegyada bulshada ee ku qeexan xeerarka dowladaha hoose iyo hannaanka adeeg bixinta daadegsan ee dalka.
• Madashu waxay soo dhoweynaysaa ballanqaadkii Wasiirka Arrimaha Gudaha DFS ee la xiriira tartanka waxqabadka dowladdaha hoose oo noqon doonta abaal-marin sanadle ah. Si arrintan loo xaqiijiyo, madashu waxay adkaynaysaa in la dejiyo shuruudo qeexan oo lagu qiimeeyo waxqabadka dowladah hoose.
• Madashu waxay ku baaqaysaa in Magalaada Beledweyne loo muujiyo garab istaagWalaalnimo iyo Soomaalinimo.
• In haweenku door ka qaataan hogaaminta dowladaha hoose ee dalka, isla markaasna la abuuro jawi iyo hanaan suurto gelinaya ka qayb galka haweenka ee shaqada dowladaha hoose ee dalka.

Habka doorashooyinka dalka

Qodobka ugu weyn ayaa habka doorashooyinka dalka, sida uu madaxwyenuhu ka dhawaajiyayna ay noqon doonto doorasho qof iyo cod ah.

Arrimaha ku xusan hannaankan ayaa waxaa ka mid ah:

• In dalku yeesho hannaan qof iyo cod ah, oo min golaha deegaanka ilaa tan madaxweynaha ay dadku doortaan.
• In muddo xileedka dowladda federaalka iyo maamul-goboleedyada ay noqon doonto shan sano, halka markii hore ay ka ahayd afar sano.
• In dalku yeesho madaxweyne ku xigeen
• In dalku yeesho labo xisbi

Maxaa laga yiri?

Raysal wasaarihii hore ee Soomaaliya Cumar Cabdirashiid Cali Sharmaake oo ka hadlayay arrintan, ayaa sheegay inaysan suurtogal ahayn, isagoo ka digay inay ka sii dareyso xaaladda siyaasadeed ee dalka.

Qoraal uu soo dhigay bartiisa Twitter-ka ayuu ku yiri:

“Golaha Wadatashiga Qaran ma waxa uu isku beddelayaa taliskii militeriga ee hore ama wuxuu dib usoo celiyay markii 1969 la laayay dastuurka, hannaanka baarlamaaniga ah/axsaabta badan la joojiyay oo hal xisbi dib loo soo celiyay. Tani waxay keliya sii dhabqineysaa xaaladdeenna siyaasadeed”

Macluumaadkan waxaa daabacay Twitter. Waxaan dalbanayenaa fasaxaaga ka hor inta aan la furin, waxaa laga yaabaa inay isticmaalayaan cookies iyo farsamooyin kale. hadii aad u bahato akhri Twitter xeerarka cokie iyo kan ku saabsan xogta gaarka ah ka hor inta aadan aqbalin. si aad u aragto xogta guji ‘aqbal oo soco’.Aqbal horayna u socoQoraalka Muuqaalka,Digniin: BBC macluumaadka ku qoran bog kale masuul kama ahan

Dhammaadka Twitter boggan

Dhanka kale, Dr Xasan Cabdi Xayle oo falanqeeya arrimaha Soomaaliya oo BBC-da la hadlay ayaa sheegay in wax fiican ay tahay in dalku yeesho hannaan doorasho qof iyo cod ah, balse suurtogalnimada ah inay taasi dhaqan gasho ay adag tahay.

Mar uu ka hadlayay qodobka in dalku yeesho labo xisbi ayaa wuxuu Dr Xasan yiri, “Waxaa ila wanaagsan inaan labo xisbi keliya lagu soo koobin, ee ugu yaraan afar ilaa shan axsaab oo la hubiyay inay waafaqayaan shuruucda iyo diinta dalka la siiyo fursad,” ayuu yiri.

Dhanka kale, Prof Afyare Cabdi Cilmi oo ka faallooda arimaha Soomaaliya ayaa sidoo kale sheegay inaan aad loo fahmin karin habkan.

“Waa heshiis u baahan in wax laga baddalo dastuurka. Waana sababta keeneysa inaan iraahdo ma sahlana in la hirgeliyo.” Ayuu yiri.

Ma aha markii ugu horreysay ee arrinta doorasho qof iyo cod la isku soo qaado.

Sanadkii 2019 ayay ahayd markii xildhibaannada golaha Shacabka ee Soomaaliya ay cod aqlabiyad ah ku meelmariyeen sharciga doorashada ee dalka. Sharcigan ayaa waxa uu qorayay in doorasho qof iyo cod ah lagu qabto deegaan doorasho-kasta, walow aanan markaas la caddayn tirada la oggolyahay inay codeeyaan.

Maxay Puntland ka tiri?

In muddo ah ayaa khilaaf wuxuu ka dhex taagnaa maamul-goboleedka Puntland iyo dowladda federaalka Soomaaliya.

Maamulka Puntland, ayaan isagu qeyb ka ahayn shirkii Golaha Wadatashiga Qaran ee xalay lagu soo gabagabeeyay magaalada Muqdisho.

Wasiirka warfaafinta Puntland Maxamuud Caydiid Dirir oo BBC la hadlay ayaa sheegay in waxa ka soo baxay shirkan ay u arkaan mid afduub ah.

“Dalkan xilligii uu burburay waxaa heshiis lagu gaaray dastuur ku meel gaar ah, in la dhammeystiro kadibna afti dadweyne loo qaado, la ansixiyo sidaasna dalku dastuur ku yeesho, federaalna uu dalku yahay.

“Hadalka madaxweynaha waxaa ka muuqda in madaxweynaha iyo kooxda la joogtay a ku heshiiyeen in dastuurkii dalka iyo wax kasta oo heshiis lagu ahaa la laalo,” ayuu yiri.

Wasiirka ayaa sheegay inaysan ku qanacsaneyn in habeen gudihiis sida uu sheegay la laalo wax walba oo lagu heshiiyay.

“In wax walba afgembi siyaasadeed laga soo qaado, oo kacaankii oo aan qoryo sidan ayaa meesha ka muuqata.” Ayuu yiri wasiirka.

mar walba uu furan yahay albaabka wada hadalka, ayna diyaar u yihiin in arrimaha ay isku hayaan dowladda ay ka heshiiyaan.

Dhanka kale, wasiirka Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dimuqraadiyeynta Puntland Cabdi Faarax Juxa oo khudbad jeediyay 25-kii bishan ayaa sheegay inay xaqiiq tahay inay jiraan arrimo ay isku khilaafsan yihiin maamulka iyo dowladda federaalka Soomaaliya.

“Waxyaabo la isku hayo ayaa jira, waa waxyaabo dabiici ah oo ku saabsan dowlad-dhiska Soomaaliya, intii la jirana waa lays hayay waxaana la isku hayay sida ay noqon doonto dowladda la dhisayo ee Soomaaliya,” ayuu yiri.

Dowladda Soomaaliya ayaa dhankeeda sheegta in Puntland ay kula jirto wada hadallo, isla markaana la xallin doono khilaafka dhex yaalla.

Puntland waxaa dhowaan ka qabsoomay hannaanka doorashada qof iyo cod ah ee golaha deegaanka, taasoo in muddo ah laga shaqeynayay sidii ay u qabsoomi lahayd.

Culusoow oo ammaanay Kalgii Talisnimadiisa

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Culusoow oo uu wehliyay Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre iyo madaxweyneyaasha maamul goboleedyada iyo duqa magaalada Muqdishu ayaa ammaanay heshiiska ay xalay gaareen hoggaamiyayaasha siyaasadda ee dalka.

Safaaradda Maraykanka oo ka cabatay bahdil ay u gaysteen ciidamado Soomaaliyeed

Warqad loo dusiyay warbaahinta oo si gooni ah ugu socotay wasiirka arimaha dibadda ee Soomaaliya, Abshir Cumar Huruuse, ayaa safaaradda Maraykanka ee Soomaaliya waxay uga cabatay ciidamada Soomaaliyeed ee ilaalada qaaska u ah ra’iisulwasaaraha Soomaaliya iyo madaxweynaha dawlad goboleedka Koonfur-galbeed, iyaga oo ku tilmaamay “dhaqankooda mid aan la aqbali karin”.

Warqad loo dusiyay warbaahinta oo si gooni ah ugu socotay wasiirka arimaha dibadda ee Soomaaliya, Abshir Cumar Huruuse, ayaa safaaradda Maraykanka ee Soomaaliya waxay uga cabatay ciidamada Soomaaliyeed ee ilaalada qaaska u ah ra’iisulwasaaraha Soomaaliya iyo madaxweynaha dawlad goboleedka Koonfur-galbeed, iyaga oo ku tilmaamay “dhaqankooda mid aan la aqbali karin”.

Waqradda ayaa lagu yiri: “Ciidamadeenu waxay ku sugnaayeen iridka goobta ay ka dhacaysay munaasabaddu, ilaalada ra’iisul wasaaraha iyo madaxweynaha Koonfur-galbeed…waxay bahdileen xubno kamid ah kooxdeenna ammaanka qaabilsan”.

Sidoo kale waxay safaaradu sheegtay in ilaalada labada masuul ay hub ula soo baxeen, una gacan qaadeen saddex xubnood oo ka mid ah shaqaalaha safaaradda.

Safaaradda ayaa warqadaan ku dalbatay in la ganaaxo ciidamada falka geystay.

BBC Somali waxay la xiriirtay safaaradda Maraykanka ee Soomaaliya, si ay wax uga waydiiso cabashadan ay ka gudbiyeen ciidmada Soomaaliyeed. Balse waxay noo sheegeen in aysan dooneyn in ay si shaacbaxsan uga hadlaan arrimaha quseeya xiriirka diblomaasiyadeed ee kala dhaxeeya waddamada.

Dhanka kale Sarkaal ka tirsan wasaaradda arrimaha dibeda ee Soomaaliya, ayaa BBC Somali u sheegay inay cabashada Mareykanka soo gaartay, laakiin aysan weli ka jawaabin. Magaciisa ayuu ka gaabsaday maadaama uusan fasax u haysan in uu arrimahan kala hadlo warbaahinta.

Xiriir aan la sameynay Wasiirka arrimaha dibeda ee Soomaaliya, Abshir Cumar Haruuse, nooma suurtogalin in aan jawaabtiisa helno. Wasiirka iyo xubno kale oo uu hoggaaminayo ayaa hadda ku sugan magaalada Moscow ee Ruushka, halkaas oo uu kulammo iyo shirar kula leeyahay wasiirka arrimaha dibeda ee Ruushka Sergey Lavrov.

Waa masuulkii ugu sarreeyay Soomaaliya ee booqasho ku taga Ruushka, tan iyo markii markii uu bilowday dagaalka Ruushka iyo Ukraine.

Golaha Wadatashiga Qaran oo gaaray heshiis wax ka bedelaya nidaamka dawliga ah

Shirkii maalmahanba u socday Golaha Wadatashiga Qaran ee Soomaaliya ayaa xilli dambe oo xalay ahayd la soo gebagebeeyey, iyada oo laga soo saaray bayaan ka kooban illaa 12 qodob, kaas oo ay qalinka ku duugeen, madaxda xukuumadda dhexe iyo weliba madaxweynayaasha maamulada Jubaland, Koonfur Galbeed, Hirshabelle, Galmudug iyo duqa caasimadda Muqdisho.

Sida lagu sheegay warsaxaafadeed ka soo baxay dhammaadkii shirka, ayaa lagu sheegay in dawladda heer federaal iyo maamul goboleedada ka qayb galay kulankani inay ku heshiiyeen “inay dalka oo dhan ka dhacdo doorasho qof iyo cod ah oo ay ku tartamayaan laba xisbi qaran oo keliya, taas oo noqonaysa nidaamka matelaadda isu-dheellitiran ee Liiska Xiran (Proportional Representation-Closed List). Liisaska xisbi walba waa in aysan ka badnaan laba-laab kuraasta loo tartamayo, kana yaraanin tirada guud ee kuraasta loo tartamayo.” ayaa lagu sheegay qodobka koowaad ee heshiiska.

Golaha ayaa isku raacay in kuraasta lagu tartamayo laga soo doorto deegaan doorashooyin.

Qodobka saddexaad ee heshiiska ayaa dhigaya, in xubnaha golaha shacabka ay dadweynuhu si toos ah oo qarsoodi ah u soo dooran doonaan, iyada oo lagu salaynayo nidaamka xisbiyada badan.

Qodobka lixaad ayaa sheegaya in doorashada xubnaha golayaasha deegaanka si toos ah ay u soo dooran doonaan bulshada ku nool degmadaasi, iyada oo ay ku tartami doonaan ururada siyaasaddu. Waxaana xisbiyo qaran u soo gudbaya labada urur siyaasadeed ee ugu codka badan.

Qodobka toddobaad ee heshiiskan ayaa lagu sheegay in si loo mideeyo hannaanka doorasho ee hoggaanka JFS loona dardargeliyo habsami u socodka dowladnimadeena, waxaa dalka uu qaadanayaa nidaam Madaxweyne iyo Madaxweyne ku-Xigeen. Madaxweynaha iyo Madaxweyne ku-Xigeenka waxaa hal warqad ku dooranaya shacabka Soomaaliyeed ayadoo lagu salaynayo nidaamka xisbiyada badan.

Doorashooyinka dalka ayaa la isku raacay inay dhacaan, shantii sanoba hal mar, iyada oo doorashooyinka dawladaha hoose ay dhici doonaan, 30-ka bisha June ee sannadka 2024, halka doorashooyinka madaxweynaha iyo ku xigeenka ee Dawladaha Xubnaha ka ah Dawladda Federaalka ah ay dhici doonto bisha November ee sannadka 2024.

Warsaxaafadeedjka Madasha Wadatashiga Qaranka

Wasiirka Ganacsiga oo daahfuray shir ku saabsan xoojinta xiriirka ganacsi ee dibadda

Warshadaha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Jibriil Cabdirashiid Xaaji, ayaa maanta furay shir loogga hadlayey Wada-hadalka Dawladda iyo Ganacsiyada gaarka ah oo ay si wada-jir ah u soo qaban-qaabiyeen Wasaaradda iyo hay’adda DAI halka Midowga Yurub na uu maalgeliyey.

Shirkan, ayaa lagu soo bandhigay laba daraasaddood oo ka hadlayey ganacsiyada aan tooska ahayn ee iskaga gudba xuduudaha, taas oo jidka u xaaraysa xiriir ganacsi oo si rasmi ah u dhexmara wadamada Itoobiya iyo Soomaaliya, iyo weli ba sidoo kale daraasad ka hadlaysa Iskaashatooyinka iyo ururada ganacsiyada gaarka ah oo darsaysay, muhiimaddooda iyo doorka dawladda ee iskaashatooyinka iyo ururada ganacsiyada gaarka ah.

Labadan daraasaddood, ayaa ahmiyad weyn u leh fududeynta ganacsiga, dhiiri-gelinta maalgashiga iyo horumarka ganacsiyada gaarka ah, waxaana ay tani sii horumarin doontaa wada-hadalkii dawladda iyo ganacsiyada gaarka ah taas oo xoojin doonta xalinta caqabadaha inta badan soo waajaha ganacsiga dalka.

In ka badan 1,000 qoys ayaa lagu wadaa in ay ka barakacaan bartamaha Mozambique ka dib markii ay soo weerareen xayawaanka duurjoogta ah.

Madaxa maamulka deegaanka ee degmada Marromeu ee gobolka Sofala ee dalka Mozambique ayaa sheegay in dowladda hoose ay daadgureyndoonto 1,500 oo qoys ooo laga cabsi qabo ianay waxyeelo ka soo gaarto weerarada duurjoogta.

Henriqueta de Rosário ayaa sheegtay in mas’uuliyiintu ay diiwaan geliyeen dhimashada saddex qof oo ka dhashay weerarrada duur-joogta rubuci hore ee sanadkan.

“Colaadda u dhaxaysa dadka iyo duur-joogta waa xaqiiqo sii kordheysa” ayay tiri Ms Rosário, iyadoo raacisay in dad badan ay halsi ugu jiraan weerarada duurjoogta.

Waxay sheegtay in ugu yaraan 400 oo qof ay iska diiwaan galiyeen hindise dib-u-dejineed si ay uga baxaan aaggaasi.