oosaaso: 30 April 2025: Madaxweynaha Dowladda Puntland, Mudane Siciid Cabdullaahi Deni, ayaa maanta hoygiisa ku booqday Ugaas Xasan Ugaas Yaasiin, oo ka mid ah Isimada dhaqanka Puntland.
Kulanka ayaa looga hadlay Amniga iyo horumarka Gobolka Bari iyo guud ahaan Puntland, waxaana kala qeybgalay Madaxweynaha, xubno ka mid ah Goleyaasha Dowladda iyo Saraakiil Madaxtooyada.
Waa kuma Soomaaliga keliya ee ka mid noqday baarlamaanka Canada, maxaa se u sahlay guushiisa muddada dheer?
Doorashada Canada oo Isniintii dhacday ayaa waxaa markale hoggaanka qabtay xisbiska Libraalka oo muddo hoggaaminyay dalkaas.
Doorashadaas Canada waxaa ka tartmay saddex nin oo Soomaali ah oo kala ah Axmed Xuseen, Sayid Axmed iyo Cumar Abuubakar oo ka tartamay gobollo kala duwan.
Sayid Axmed iyo Cumar Abuubakar waxay ka tartameen labo xafaadood oo ka tirsan magaalada Edmonton ee gobolka Alberta halka Axmed Xuseen uu ka tartamay xaafad ka tirsan magaalada Toronto ee gobolka Ontário. Axmed Xuseen wuu soo baxay labada wiil ee kalena waa ay ku guul-darreysteen tartankoodii.
“Guusha Axmed Xuseen waxaa u sababeyneyaa, marka ugu horreysa waa nina ad loo yaqaan saddex marna wasiir ka soo noqday dowlada dhexe hadda ugu dambeyna markii ay doorashadan dhacday xilkii wasiirka hayay, kursagaan baarlamaanka ee uu hadda ku guuleystayna in badan soo hayay oo xaafaddan nin aad looga yaqaan buu ahaa, waxaana xaafadiisa ku badano o guushiisa ka mid ahaa dadka soo galootiga ah siiba Soomaalida,” ayuu yiri Cabdiraxmaan Abshir Kooreeye.
Sabaha labada wiil ee kale ay waa ay ku guul darreysteen doorashii ay u tartamayeen, haddaba maxaa sababay.
“Cumar Abuubakar waxa uu ka tartamayay xisbiga NDP kaas oo kuraasta doorashada si guud wuu lumiyay marka guul darradaas xisbiga ku timi ayuu qeyb ka ahaa oo xitaa hoggaamiyihii xisbiga baa kursigii uu ku fadhiyay lumiyay, sababta labaadna waxay ahayd inuu ku cusbaa xaafadda uu ka tartamayay, dadka Soomaalida iyo guud ahaan soo galootigana ku yaryihiin ayay ahayd marka labaas ayaan is oran karaa in guul-darrada Cumar ay sabab u ahayd, ayuu BBC-da u sheegay Cabdiraxmaan Abshir Kooreeye.
Dhanka kale Kooreeye ayaa sheegay in Sayid Axmed oo isaga ka tartamayay xisbiga Conservative-ka uu si la mid ah Cumar ay xaafadda uu ka tartamayay ay ahayd xaafad uu ku cusub yahay dadka Soomaalida iyo soo galootiga ay ku yaryihiin.
Waxa uu sidoo kale sheegay in labadooduba ay ahayd markii ugu horreysay ee ay doorashada tijaabiyaan.
Axmed Xuseen, waxaa uu ku dhashay kuna barbaaray magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya, isaga iyo qoyskiisu waxay ka qaxeen dagaaladii Sokooye ee ka qarxay sanadkii 1991-dii.
Axmed, iyo laba walaalihiisa iyo waaliidkii ayaa u soo qaxay dalka deriska la ah Soomaliya ee Kenya halkaas oo ay ku noolaayeen xerada Otaango ee ismaamul xeebeedka Kismaayo.
Axmed iyo qoyskiisu ka dib dib uguma laaban Soomaaliya.
Laba sano ka dib markii uu Muqdisho ka yimid, Axmed Xuseen, wuxuu si qaxootinimo ah ku aadan wadanka Canada.
Hussen wuxuu ka qalin jabiyay Jaamacadda York isagoo ka qaatay shahaadada BA ee taariikhda sannadkii 2002. Wuxuu sidoo kale sharciga ka bartay Jaamacadda Ottawa, wuxuuna gudbay imtixaanka qareennimada bishii Sebtembar 2012, isagoo ku takhasusay sharciga socdaalka iyo dambiyada.
Wuxuu muddo dheer ku soo jiray ka shaqaynta adeega dadweynaha oo gobolka Ontario.
Bishii Diseembar 2014, Hussen wuxuu isu soo taagay musharrax u tartamaya kursi ka tirsan Xisbiga Liberal ee Kanada, gaar ahaan degmada York South—Weston, doorashadii federaalka ee 42-aad ee Kanada. Wuxuu ku guuleystay hanashada magacaabista xisbiga isagoo ka adkaaday lix musharrax oo kale. Guushan waxay ka dhigtay Ahmed qofkii ugu horreeyay ee Soomaali-Kanadiyaan ah ee loo doorto Golaha Shacabka ee Kanada.
Xukuumadii uu hoggaaminayey Raysal Wasaare Justin Trudeau, Xuseen, waxaa loo magaacabay wasiirka Socdaalka iyo Jinsiyadaha ee dalkaas sanadkii 2017-kii.
Xusseen, wuxuu sanadkii 2017 ku dhawaaqay in Dowladda Kanada ay soo dhoweyn doonto ku dhowaad hal milyan oo muhaajiriin ah saddexda sano ee xigta. Tirada dadka la filayay inay soo galaan dalka waxay ahayd:
310,000 muhaajiriin sannadka 2018, oo ka badan 300,000-kii la qaatay 2017,
330,000 sannadka 2019,
iyo 340,000 sannadka 2020.
Qorshahan wuxuu qeyb ka ahaa istaraatijiyad ballaaran oo lagu taageerayo koritaanka dhaqaale iyo xallinta baahida shaqaale ee gudaha dalka.
Sanadkii 2019-kii isku shaandhayn uu sameeyey Raysal Wasaare Trudeau, Axmed Xuseen ayaa loo magacaabay wasiirka Qoyska, carruurta iyo horumarinta bulshada.
Axmed, ayaa mar saddexaad loo magacaabay wasiir xukuumadii Trudeau, Kadib markii Xisbiga Liberal uu ku guuleystay doorashadii federaalka ee 2021, Ra’iisul Wasaare Justin Trudeau ayaa Ahmed Hussen ku sii hayay golihiisa wasiirrada, isaga oo u wareejiyay xilka Wasiirka Guryeynta, Kala-duwanaanta iyo Is-dhexgalka.
Bishii Luulyo 2023, Ahmed Hussen ayaa loo magacaabay Wasiirka Horumarinta Caalamiga ah, isagoo beddelay Harjit Sajjan. Xilkan wuxuu masuul ka yahay mashaariicda gargaarka horumarineed ee Kanada ku taageerto dalalka kale, gaar ahaan kuwa ay colaadaha iyo faqrigu saameeyeen.
Bishii Janaayo 2025, Hussen wuxuu booqasho rasmi ah ku tegay Bariga Dhexe si uu uga wada hadlo arrimaha gobolka kadib markii xukunkii Bashar al-Assad ee Suuriya uu dhacay bishii Diseembar ee ka horreysay. Safarkiisa waxaa lagu tilmaamay mid taariikhi ah, maadaama uu qeyb ka ahaa waftigii ugu horreeyay ee Kanada u tago xadka Suuriya iyo Turkiga, halkaas oo uu ku dhawaaqay $17.25 milyan oo gargaar bani’aadannimo ah oo loogu talagalay dadka reer Suuriya.
Axmed Xuseen, oo ilaa sanadkii 2014-kii ahaa xildhibana ka tirsan baarlamaanka Canada ayaa mar kale difaacday kursigii doorashadii dhacday laba maalin ka hor dalkaaas, isagoo ka tartamayey xaafada York South—Weston ee magaalada Toronto ee dalkaasi.
Waa musharaxaa kaliya ee ka mid ahaa tiro saddex ah oo asal ahana Soomaali ah oo guulastay
Xildhibaan Cali Mahdi Maxamed Qalato oo laga soo doorto gobolka Hayland ayaa arintan ka hadlaya
Buuq iyo gacanqaad ka dhacay gudaha baarlamaanka federaalka
Waxaan cambaaraynayaa fowdada iyo xasaradda ay Madaxtooyada iyo Guddoonka Baarlamaanku maanta ka huriyeen kulanka labada Aqal ee Baarlamaanka Jamhuuriyadda. Waxa maanta ka dhacay Baarlamaanka waa sharcidarro, fowdo, iyo baadil aan sinnaba loo aqbali doonin. pic.twitter.com/vwyaW6VnRn
— Hassan Ali Khaire (@HassanAKhaire) January 24, 2024
WARAYSI XILDHIBAAN PUNTLAND, MR. KULUC: “Puntland ayaa innaga badan; reer Sanaag ma rabo in ay noqdaan Kurdiyiin, reer Khaatumona waxa aan uga digayaa jidkii Asmara…dimuqraadiyada Somaliland anaa bilaabay
Guddiga gacanta ku haya mooshinka Aadan Madoobe oo sheegay in aysan ka laaban doonin go’aankooda
DEG DEG: Guddiga gacanta ku haya mooshinka Aadan Madoobe oo sheegay in aysan ka laaban doonin go’aankooda. @Golaha_shac_JFS pic.twitter.com/ASH2qzdcSM
— MUFASA (@abdi_fahad95386) April 29, 2025
XIRITAANKA GOGOSHA NABADEYNTA BEELAHA BAH-OGAYSLABE IYO MUXUMUD EE GOBOLKA SANAAG.
Ceelbuuh: April 29, 2025: Wasiirka Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dimuqraadiyeynta Mudane Cabdi Faarax Siciid Juxa iyo Wasiir ku xigeenka Mudane Cabdiraxmaan Khaliif Faarax ayaa ka qaybgalay xiritaanka gogosha nabadeynta beelaha walaaha ah ee dirirtu ku dhexmartay Deegaanka Dooxada Dureera ee Gobolka Sanaag.
Waftiga Dawladda Puntland ee ka qaybgalay xiritaanka gogosha nabadaynta beelaha walaalaha ah ayaa ka kooban labada Gole ee Dawladda Puntland (Xukuumadda iyo Baarlamaanka),
Dhanka xukuumadda: Wasiirka Wasaaradda Arrimaha Gudaha DPL Mudane Cabdi Faarax Siciid Juxa, Wasiirka Wasaaradda Caafimaadka Dawladda Puntland Mudane Siciid Jaamac Qoorsheel, Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda Arrimaha Gudaha DPL Mudane Cabdiraxmaan Khaliif Faarax, Wasiiru-Dowlaha Wasaaradda Duulista hawada iyo Garoomada Mudane Siciid Maxamed Awaare,
Dhanka Maamulka Gobolka Sanaag: Gudoomiyaha Gobolka Sanaag Siciid Badmaax Jaamac iyo Guddoomiyaasha Degmooyinka Buraan iyo Xiingalool.
Dhanka dhaqanka waxaa ka soo qaybgalay Suldaan Siciid Suldaan Cabdisalaan, Islaan Ciise Islaan Maxamed, Ugaas Cabdifitaax Ugaas Yaasiin, Suldaan Maxamed Suldaan Cabdullaahi Cartan iyo Islaan Xuseen Xaji Cabdi.
Shirka nabadeynta beelaha Walaalaha ah ayaa April 14, 2025 ka furmay magaalada Ceelbuuh ee Gobolka Sanaag wuxuuna socday muddo 16 beri ah, waxaana ka soo baxay go’aamo guddi oo nabadda u hiilinaya.
Dhanka kale, labada beelood ee Walaalaha ah ayaa si isku mid ah u soo dhaweeyey Guddoonka iyo go’aamada guddiga, waxayna balanqaadeen in ay aqbaleen, ku shaqayn doonaan kuna dhaqmi doonaan.
Wasiirka Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dimuqraadiyeynta Dawladda Puntland Mudane Cabdi Faarax Siciid Juxa ayaa u mahadceliyey Isimada dhaqanka ee muddo ku sugnaa deegaanka, Guddiga dhex-dhexaadinta Beelaha 21 ahaa, Laamaha amniga oo ilaa March 10, 2025 ku sugnaa deegaankii dhibka ka dhacday iyo labadaba beelood ee
Sidookale, Isimada dhaqanka Dawladda Puntland ee hormuudka u ahaa nabadda ayaa ka mahadceliyey sidii wanaagsanayd ee Wax-garadka iyo Cuqaasha labada beelood u ajiibeen go’aamadii guddiga ka soo baxay waxayna ugu duceeyeen in alle intii dhimatay u naxariisto samir iyo iimaan buuxana ka siiyo eheladdii iyo qaraabaddii, wixii dhaawac ahna u booga dhayo.
Waa kuma Mark Carney, Ra’iisul Wasaaraha cusub ee Kanada?
Madaxii hore ee Bangiga England, Mark Carney, oo bishii hore loo dhaariyay inuu noqdo Raysal wasaaraha Canada ka dib markii uu ku guuleystay doorashadii Canada si uu u noqdo ra’iisul wasaaraha xiga ee dalkaas.
Hadda Xisbibigiisa Libaral-ka ayaa guuleystay doorashadii shalay ka dhacday Canada.
Carney wuxuu ahaa qofkii ugu horreeyay ee aan Ingiriis ahayn ee qaata doorka hoggaanka bangiga dhexe in ka badan 300 oo sano. Waxa uu horey waddankiisii uga samata-bixiyay dhibaato dhaqaale oo 2008 isaga oo markaas ah guddoomiyaha Bangiga Kanada.
Carney waligiiss ma qaban xafiis siyaasadeed. Sidaas oo ay tahay, waxa uu si gacan-taag ah ugu guulaystay tartankii xisbiga Liberal Party si uu u beddelo ra’iisal-wasaarihii hore ee Justin Trudeau horraantii bishii March.
Khibradiisa dhaqaale awgeed waxa ay dadku aaminsan yihiin inuu yahay hogaamiyaha inta badan hor istaagi doona madaxweynaha Maraykanka Donald Trump oo dagaal ganacsi ku qaaday dalka ay deriska yihiin.
In kasta oo Carney uu u safray adduunka oo dhan, isagoo ka shaqeynayay meelo ay ka mid yihiin New York, London iyo Tokyo, wuxuu ku dhashay magaalada fog ee waqooyiga ee Fort Smith, ee Gobollada Waqooyi Galbeed.
Iyadoo afartiisa awoowe saddex ka mid ah ay ka soo jeedaan County Mayo ee Ireland, Carney waxay haysataa jinsiyadaha Irish iyo Canadian labadaba. Waxa uu helay dhalashada Ingiriiska sanadkii 2018-kii, balse dhawaan ayuu sheegay in uu doonayo in uu ka tanaasulo dhalashooyinkiisa British-ka iyo Irishka, sababtoo ah waxa uu qabaa in ra’iisal wasaaraha uu haysto dhalashada Canada oo kaliya.
Waa Wiil uu dhalay maamule dugsi sare, waxa uuna deeq waxbarasho ku aaday jaamacadda Harvard.
Sannadkii 1995-kii, waxa uu shahaadada PhD-da ee dhaqaalaha ka qaatay Jaamacadda Oxford.
Macallinkiisa Jaamcadda ayaa sheegay in “Mark wuxuu ahaa arday aad u firfircoon oo karti leh, waxa uuna si degdeg ah uga falcelin jiray caqabadahada soo wajaha,”
“Xirfadahani waxay shaki la’aan si fiican ugu adeegi doonaan si uu u hoggaamiyo Kanada waqtiyadan qallafsan.”
2003, wuxuu ka tagay ganacsiga gaarka ah si uu ugu biiro Bankiga Dhexe ee Canada isagoo markaasi noqday gudoomiye ku xigeen, ka dibna wuxuu u shaqeeyay Waaxda Maaliyadda isagoo ah wasiir ku-xigeen.
Sannadkii 2007-dii, waxa loo magacaabay guddoomiyaha bangiga Kanada, wax yar ka hor inta aanay suuqyada dunidu wiiqmin, taas oo waddanka u horseedday hoos-u-dhac weyn. Hoggaamintiisa bangiga dhexe ayaa si weyn loogu ammaanaa inuu dalka ka caawiyay inuu ka badbaado xaaladihii ugu xumaa.
In kasta oo bangiyada dhexe ay si xushmad leh u ixtiraamayeen, haddana waxa uu si cad u sheegay in uu doonayo in uu hoos u dhigo heerka ribada ugu yaraan hal sano.
Talaabadan ayaa loo tixgaliyay inay ganacsiyada ka caawiso in ay sii wadaan maal-gashiga xitaa marka suuqyadu xumaadaan.
Waxaa loo tiiriyaa inuu casriyeeyay Bankiga, isagoo si joogto ah uga soo muuqday warbaahinta marka loo eego guddoomiyihii ka horreeyay.
Sannadkii 2015-kii, Baanka ayaa hoos u dhigay tirada heerka dulsaarka oo ahayd 12 ilaa siddeed sannadkii, wuxuuna bilaabay tallaabooyin lagu go’aaminayo heerka ribada.
Si ka duwan gudoomiyaashii hore ee guud ahaan ilaalinayay sumcad hoose, wuxuu sameeyay faragelin muran dhaliyay ka hor laba afti dastuur oo waaweyn.
Sannadkii 2014-kii waxa uu ka digay in Scotland madax-bannaani ay ku qasban tahay inay awoodda u dhiibto UK haddii ay doonayso inay sii waddo isticmaalka lacagta Pound-ka.
Kahor aftida ka bixitaankii Britain ee Midowga Yurub, wuxuu ka digay in cod bixinta ka bixitaanka Midowga Yurub ay dhalin karto hoos u dhac.
Ka dib markii David Cameron uu xilka iska casilay ra’iisul wasaare, lacagta Pound-ka hoos ayay u dhacday, wuxuu la hadlay qaranka si uu u xaqiijiyo in nidaamka maaliyadeed uu u shaqeyn doono si caadi ah.
Wuxuu ku tilmaamay inay tahay “maalintiisii ugu adkeyd” ee shaqada, balse wuxuu sheegay in qorshayaasha lama filaanka ah ee uu Baankiga u dejiyay ay si hufan u shaqeeyeen.
Baankiga ayaa markii dambe ka jaray heerka dulsaarka 0.5% ilaa 0.25% – wuxuuna dib u bilaabay barnaamijkiisii fududaynta xisaabta si uu u taageero dhaqaalaha.
Isbuucii ugu dambeeyay bishii Maarso 2020 wuxuu arkay bilawga marxaladda ugu daran ee masiibada Covid – Bangigu wuxuu jaray 0.5% si uu u taageero dhaqaalaha, Carney wuxuu u sheegay dalka in naxdinta dhaqaale “ay tahay mid ku meel gaar ah”.
Madaxweyne Culusoow oo Wiilkiisa Xil u magcaabau
Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh ayaa Wiilkiisa, Cabdifataax Xasan u magaacabay Taliyaha Ilaaladiisa gaarka ah ee Villa Wardhiigleey , ka dib markii uu Gaashaanle-dhexe Maslax Maxamuud Maxamed u dalacsiiyey Taliyaha Guutada Ilaalada Madaxtooyada ee xaafadda Wardhiigleey
Doon ka mid ah kuwa lagu tartamo ayaa shil ku gashay Harada Arizona ee dalka Maraykanka
ayaa🚨#BREAKING: Watch wild and terrifying footage as a high powered speedboat traveling over 200 mph launches into the air then crashes violently into the water ⁰⁰📌#LakeHavasu | #Arizona⁰⁰Watch wild and terrifying footage captured from multiple angles as a high-powered… pic.twitter.com/3P2WWVIwPx
— R A W S A L E R T S (@rawsalerts) April 26, 2025
NEW: Boat goes airborne and crashes into the water at the Desert Storm Shootout at Lake Havasu in Arizona.
— Collin Rugg (@CollinRugg) April 26, 2025
The Desert Storm Shootout is the largest performance boating event in the Western US.
The boat was traveling at speeds as high as 200 miles per hour, according to Havasu… pic.twitter.com/zQtT8hduHy
