Raysal wasaarihii hore ee Ingiriiska oo wariyenimo loo shaqaalaysiiyey

Raiisel wasaarihii hore ee Ingiriiska Boris Johnson oo siyaasadda ku fashilmay ayaa weriye ahaan loo shaqaalaysiiyey

Waxa shaqaaleysiiyay talefishin lagu magacaabo GB News.

Johnson wuxuu telefishankan u noqon doonaa soo-jeediye, soo saare iyo falanqeeye.

Waxaa la sheegay inuu “door muhiim ah ka ciyaari doono” warbixinta doorashooyinka Mareykanka iyo Ingiriiska ee sanadka soo socda.

Genie News ayaa sheegay in ay bixin doonaan “diyaarin muujinaysa awoodda England”.

Waxa ay balan qaadeen in ay la wadaagi doonaan waxyaabihii ay ku soo arkeen mowduucyo kala duwan.

Boris Johnson, oo wax ku qori jiray wargeyska Daily Mail, ayaa shaqadiisa bilaabi doona sanadka cusub ee Yurub.

Boris Johnson ayaa muuqaal soo dhigay boggiisa X isagoo leh: “Waan ku faraxsanahay inaan ku dhawaaqo inaan ku biirayo GB News.”

“Waxaan soo bandhigi doonaa aragtidayda dhabta ah ee ku saabsan Ruushka, Shiinaha, Ukraine iyo arrimo kale,” ayuu yidhi.

Wuxuu ku daray: “Waxaan ka hadli doonaa awooda England ee adduunka iyo caqabadaha naga haysta.”

Waa layga hiiliyey

“Warqadda Guddoomiyuhu soo saaray waxba la igama weydiin go’aankeygana waan ku adkeystay,Markaan meesha doorashada tagay ayaa la igu yiri Soomaaliya way ka tanaasushay ee naga raalli ahaaw”Xil.Marwa Cabdi Bashiir oo u tartamaysay Madaxweynaha Baarlamaanka adduunka.

Laba arrin oo la sheegay in Soomaaliya ku badalatay kursigii gabadhaan looga guuleystay

Laba arrin oo la sheegay in Soomaaliya ku badalatay kursigii gabadhaan looga guuleystay

Marwo bashiir oo ahayd xildhibaanadii Soomaaliyeed ee u tartamaysay madaxweynaha Baarlamaanka Adduunka ayaa ku guuldareystay booskaas, kadib doorasho ka dhacday waddanka Angola oo ay kula tartamaysay musharrixiin kale oo haween ah.

Balse maanta waxaa sii xoogaysanaya dareen celinta ka dhalatay warqad la sheegay inay ka soo baxday xafiiska Gudoomiayaha Golaha Shacabka Soomaaliya oo lagu sheegay in Soomaaliya ay ka tanaasushay tartanka Kursiga Madaxweynaha Barlamaaanka Aduunka.

Xildhibaanad Marwo Cabdi Bashiir oo BBC-da la hadashay ayaa sheegtay in warqadu ahayd mid iyada xitaa lagu been fariimay maadama lagu qoray inay iyadu isaga hartay tartanka.

Waxay intaa ku dartay markii ay aragtay warqada inay xiriir la samaysay Gudoomiyaha Golaha Shacabka Aadan Madoobe, balse uusan u sheegin wax sababa.

“Waxba waa isku fahmi waynay gudoomiyaha, wax cadna iima sheegin intaas ka dibna lama xiriirin isna ilama soo xiriiirin” ayey BBC u sheegtay Marwo.

Waxaa kaloo baraha bulshada ku baahay warar ku saabsan in soomaaliya ay doonayso kursiga aan joogtada ahayn ee Qaramada Midoobay iyo ku biirista Dallada Bulshada Bariga Afrika, sidaasna ay ku badalatay inaan loo tartamin kurisga Madaxwynaha Baarlamaanka Adduunka.

“Waxaan ka arkay baraha bulshada sabab aanan garnayn. Soomaaliya waxay doonaysaa Golaha Ammaanka iyo Bulshada Bariga Afrika, Tansaaniya ayayna uga badalaneysaa, arintaas oo an anigu fahmi waayey,” ayey hadalkeeda raacisey.

Dhanka kale xukuumada Soomaaliya gaar ahaan Wasaarada Arimaha Dibadda ayaay Marwo sheegtay inaysan jirin cid kala soo xiriritay oo arinta kala hadashay, laakin waxay intaa ku dartay inay bilowgii olalaha ay ku garab isatageen oo ay ku faraxsanaayeen inay tartankaan gasho.

Marwo waxay tilmaamay in bilowgii rajadeedu ahayd mid sare balse dhaawac ay u geysatay warqada loo diray.

“Waxaan noqday qof tartamaysay oo dalkeedi liddi ku noqday, taas oo xitaa shaki galisay wakiiladii kale ee wadamada ka qayb galaya doorashada oo niyad jab ay gaarsisay warqadani” ayey tiri Xildhibaan Marwo.

Sida arintaan ku dhacday ayey ku tilmaamtay mid maskaxdeeda ka weyn.

“Isbadalkaan waa mid aan anigu fahmi waayey masuuliyadeedana waxaan qaadanaysa cidii soo abaabushay ee ka danbaysay, koleyba firkadu meel bay ka timi mase doonayo inaan cid gaara farta ku fiiqo”

Xiriiro aan la samaynay gudoonka barlamaanka Soomaaliya si aan wax ugu weydiino arinta ayaan noo suuragalin.

Xildhibaanada kale ee ka hadlay arinta

XILDHIBAAN
Qoraalka sawirka,Xildhibaan Cabdirixmaan Cabdishakuur

Mudanayaal ka tirsan Golaha Shacabka Soomaaliya oo dhankooda ka hadlay sida taageerada uu baarlamaanku ka ceshatay xildhibaanadaan Soomaaliyeed ayaa ku tilmamay wax laga xumaado.

Xildhibaan Cabdiraxman Cabdishakuur Warsame oo BBC-da waraysi siiyey ayaa sheegay inay fajac ku noqotay warqada ka soo baxday Gudoomiyaha barlamaanka oo ah hal dhinac sida uu tilmaamay.

“Anagu waxaan ogayn iyadoo labadii aqal ee barlamaanka ay taageereen gabadha waliba intaas aysan uga harine ay qaaraan u aruuriyeen, xildhibaankastana laga jaray $200. Marka warka hada waa mid fajac ah inuu gudoomiyaha soo qoro warqadan oo uu ku sheegay in dowladda Soomaaliya iyo barlamaanku ku taageersanayn inay qayb ka noqoto tartankaas, waa waxaan la yaabnay,” ayuu yiri xildhibaan Cabdirixmaan Cabdishakuur.

Cabdirixmaan ayaa u arka sababta keentay go’aankaan qalad laga fahmay dowladnimada. ‘oo dowladnimadii loo haysto hanti qof leeyahay oo xiliguu raba qofkuu raba wax ka siin karo markuu rabanna uu u diidi karo’.

“Waxaa loo baahan yahay in la helo waxa gudoomiyuhu u cuskanayo iyo sababta uu saacadan u soo sarayo qoraal noocas ah,” ayuu hadalkiisa raaciyay.

Sidoo kale Xildhibaano kale oo ka tirsan Golaha Shacabka ayaa siyaabo kala duwan barahooda bulshada ugu soo qoray dareenkooda. Qaarkood ayaa sheegay ‘inay la yaaben warqada ka soo baxdya gudoomiyaha ee arintan la xirirta’.

Waxaan xiriiro la samaynay madaxda Wasarada Arimaha Dibada ee Soomaaliya si an ugu helno jawaabo arintan la xiriirta balse nooma suura galin inaan helo.

Maxay Soomaaliya u danaynaysaa Kursiga Golaha ammaanka?

GOLAHA AMAANKA
Qoraalka sawirka,Golaha Aamaanka.

Soomaaliya oo quudareyneysay helista kursiga aan joogtadada ahayn ee Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay, ayaa kaalmo iyo garab istaaga olole waydiisatay wadamada geeska Afrika qaarkood, waxaana sida la sheegay kamid ah dalalka la waydiistay garab istaagga Tanzaaniya.

Ra’iisul wasaare Xamse Cabdi Bare ayaa ka codsaday madaxweynaha Tansaaniya inay ku taageeraan Soomaaliya helista kursigaas.

Fursada ugu weyn ee kursigaan ayaa ah mid siyaasadeed, iyadoo danaha ugu weyn ee Soomaaliya ka yaala Qaramada midoobay ay kamid yihiin in laga qaado cunaqabateynta hubka ee saaran Soomaaaliya.

Kalkii ugu danbeeyey ee Kenya heshay Kursiga, Soomaaliya ayaa taageertay Jabuuti oo Iyana u loolamaysay kursiga.

Soomaaliya ayaan wali ka quusan inay olalaheeda raadinta sii wado.

Muhiimada Soomaaliya ee Dallada Bulshada Bariga Afrika.

EAC
Qoraalka sawirka,Calanka EAC

Dowladda Soomaaliya ayaa sida ay marar badan ka sheegtay warbaahinta dadaalkii ugu badnaa galisay sidii dalku ugu biiri lahaa Dalada Bulshada Bariga Afrika oo ah dallad dhaqaale iyo bulsho oo ay ku midaysan yihiin dalal ku yaal bariga iyo bartamaha Afrika.

Codsiga Soomaaliya oo la aqbalay ayaa waxaa socda qorshayaal farsamo oo ay ka wada shaqaynayaan guddiyo labada dhinac ah si loodhamaystiro ku biirista Soomaaliya ee dallada EACC.

Suuq balaaran, isku socodka dadweynaha oo sahlanaada iyo qaadashada hal baasaboor ayaa kamid ah faa’iidooyin dhawr ah oo Soomaaliya ay doonayso inay ka hesho ku biirista dalladaan.

Tulia Ackson elected new President of the IPU

Fri, 27/10/2023 – 13:00

Tulia Ackson of the United Republic of Tanzania has been elected as the 31st President of the IPU by the IPU’s Governing Council, its main decision-making body made up of parliamentarians from around the world.

She takes over from Mr. Duarte Pacheco, a parliamentarian from Portugal, who concluded his three-year mandate at the end of the 147th IPU Assembly in Luanda, Angola.

Ms. Ackson became a parliamentarian in 2015. She is currently the Speaker of the Bunge, the National Assembly of Tanzania, a position to which she was appointed in 2022 after a period as Deputy Speaker. Ms. Ackson also served as Deputy Attorney General in 2015.

Ms. Ackson has bachelor’s and master’s degrees in Law from the University of Dar es Salaam, Tanzania and a Doctorate from the University of Cape Town, South Africa. She is an advocate of the High Court of Tanzania and a member of the Tanganyika Law Society. Ms. Ackson also taught at the Faculty of Law at the University of Dar es Salaam.

Following her election, Ms. Ackson said: “Thank you for the confidence you have bestowed on me by electing me. I accept this position with humility while recognizing all the responsibilities that it brings. I reaffirm my commitment to work hand in hand with you all to make the IPU the most effective, accountable and transparent organization.”

The parliamentarians voted in a secret ballot. With four candidates on the ballot, the new IPU President was elected with 57% of the vote after a single round of voting.

Hundreds of parliamentarians from 130 IPU Member Parliaments voted in the election. To encourage gender equality, each IPU Member Parliament was entitled to three votes on condition that they have a gender-balanced delegation. Single-sex delegations were entitled to just one vote.

In a historic first, the three other candidates on the ballot – Ms. Adji Diarra Mergane Kanouté of Senegal, Ms. Catherine Gotani Hara of Malawi and Ms. Marwa Abdibashir Hagi of Somalia – were all women MPs from Africa.

Ms. Ackson is only the third woman President of the IPU after Najma Heptulla from India (1999–2002) and Gabriela Cuevas from Mexico (2017–2020). She is also the first African woman to hold the position.

The IPU Governing Council elects the IPU President for a term of three years. The IPU President must be a sitting Member of Parliament for the duration of his or her term in office.

The President is the political head of the IPU, who chairs its statutory meetings and represents the Organization at global events.

The principle of regional rotation is generally observed. Over the past 25 years, the IPU presidency has been held by prominent parliamentarians from Spain, India, Chile, Italy, Namibia, Morocco, Bangladesh, Mexico, Portugal and now the United Republic of Tanzania.

The Luanda Declaration

In other business, the Assembly is expected to adopt the Luanda Declaration on Parliamentary action for peace, justice and strong institutions. The Declaration highlights the critical role that good governance plays as a means to achieving sustainable development.

It calls for parliamentarians to “strengthen trust and ensure the more active participation of citizens in institutions at all levels, beginning with our own parliaments, where women and youth, as well as the poor and other disadvantaged groups, deserve to be more equitably represented”.

In the Declaration, parliamentary leaders welcomed the IPU Indicators for Democratic Parliaments, a new tool designed to strengthen parliaments to deliver on sustainable development.

Parliamentary diplomacy

Some 700 parliamentarians from 130 countries came to Luanda, including delegations from countries at war or in conflict situations.

Ms. Carolina Cerqueira, Speaker of the National Assembly of Angola, the Host Parliament of the 147th IPU Assembly, said: “Social solidarity and aid for humanitarian crises have never been more urgent in order to save millions of human lives. Only by observing and enforcing this principle will justice be accomplished, and only justice leads to peace. There is no peace without justice, there is no justice without forgiveness, there is no forgiveness without love. So we must believe that every time is a time for renewal, it is a time to believe.”

The IPU Committee on Middle East Questions submitted a report to the Governing Council with recommendations on parliamentary action to take in light of the emergency situation and escalating tension in the region.

The IPU Committee to Promote Respect for International Humanitarian Law examined urgent humanitarian crises around the world. The Committee called for international humanitarian law to be respected and for aid to be provided to affected people.

The IPU Task Force for the peaceful resolution of the war in Ukraine met parliamentarians from both the Russian Federation and Ukraine in a bid to explore parliamentary contributions to efforts aimed at ending the war.

*******

The IPU is the global organization of national parliaments. It was founded more than 130 years ago as the first multilateral political organization in the world, encouraging cooperation and dialogue between all nations. Today, the IPU comprises 180 national Member Parliaments and 14 regional parliamentary bodies. It promotes democracy and helps parliaments become stronger, younger, gender-balanced and more innovative. It also defends the human rights of parliamentarians through a dedicated committee made up of MPs from around the world.

For more information about the IPU, contact Thomas Fitzsimons at press@ipu.org

Yaa Guddoomiyaha la Xisaabtamaya?

Guddoomiyaha Baarlamaanka Adduunka ayaa maanta loo doortay Tulia Ackson oo ka soo jeeda dalka Tansaaniya. Xildhibaanad Marwo Bashiir ayaa waxa tartankeedii qalqal geliyey warqadii uu qoray Guddoomiya Baarlamaanka Shiikh Aadan Madoobe.

Guddoomiyaha Baarlamaanka Shikh Aadan Madoobe ayaa waraaq uu u qoray dhawaan Baarlamaanka Adduunka, wuxuuna warqadaas ku sheegay in Soomaaliya ay ka tanaasushay tartanka Madaxweeynaha Baarlamaanka Adduunka.

Markii waraqadda ay soo gaartay Baarlamaanka Adduunka, ayeey u yeereen Xildhibaanad Marwo Bashiir oo iyadu u tartamaysa kursigaas, waxaana la weeydiiyey in ay ka tanaasushay kursigii ay u tartamaysay iyo in kale, balse waxeey sheegtay in ay welli tartamayso, warqadda la soo dirayna aysan waxba ka ogayn.

Xildhibaanad Marwo Bashiir ayaa sheegtay in Guddoomiye Aadan Madoobe uu iyada been ka sheegay, warqadda uu soo qorayna uu ku sheegay in ay iyadu codsatay ka haridda tartankaas.

Hadaba waxaa is weeydiin leh, haddii guddoomiyihii uu dadka been ka sheegayo sidee ayuu dal guddoomiye ugu sii noqon karaa?

Hadii guddoomiyihii uu ajnabi kale taageerayo, shacabka Soomaaliyeed guddoomiye ma u sii ahaan karaa?

Hadii guddoomiyihii uu caalamka u tusay Soomaali ineey musuqmaasuq ma’ahee aanay wax kale garanayn, sharaftii dalkana uu ku ciyaaray, dalka ma u sii ahaan karaa guddoomiye baarlamaan?

Hadaba hadii Soomaali ay doonayso in ay horay u socoto, waa in Guddoomiyaha Baarlamaanka Aadan Madoobe xilka laga qaadaa, hadii kale, sharci iyo kala danbayn lama helli doono. Maanta, qof kasta oo wax qariba, wuxuu ogyahay in aan cidina la xisaabtamayn, dal horumarkiisa waxa uu ka billoowdaa isla xisaabtan.

Abiy Axmed oo sheegay in Itoobiya aysan dagaal iyo xoog ku raadineyn dekad, dhul-badeed

Abiy Axmed oo sheegay in Itoobiya aysan dagaal iyo xoog ku raadineyn dekad, dhul-badeed

Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed ayaa Khamiistii ku adkaystay in Itoobiya aysan ku duuli doonin dal kale ama aysan danaheeda ku fulin doonin “dagaal” kadib markii hadallo uu horay u sheegay oo ku saabsan raadinta marinka Badda Cas ay walaac ka abuureen gobolka.

“Waxaa jirta cabsi laga qabo in Itoobiya ay duullaan qaaddo kadib dalabkeenii xoogganaa ee dhawaanahan ee ahaa inaan helno bad,” ayuu Abiy u sheegay kumannaan askari oo ku sugan Addis Ababa oo ka qaybgalayay dhoola-tus lagu xusayay maalinta ciidamada Qaranka.

Waxa uu intaasi ku daray “Waxaan rabaa in aan carrabka ku adkeeyo in Itoobiya aysan ku raadin doonin in ay danaheeda dagaal ku gaarto, waxaa naga go’an in danta guud lagu gaaro wadahadal iyo gorgortan.”

Khudbad uu ka jeediyay taleefishinka 13-kii Oktoobar, Abiy Axmed wuxuu ku sheegay in Itoobiya oo aan bad lahayn ay tahay “dal jiritaankiisu ku xiran yahay badda cas,” marin biyoodka weyn ee ganacsiga caalamiga ah.

Waxa uu sheegay in Itoobiya ay u baahan tahay inay hesho deked, isagoo intaas ku daray: “Haddii aan qorsheyno in aan nabad ku wada noolaanno, waa in la helaa qaab aan wax ku qeybsanno si dheellitiran”.

Hadalladaas waxa ay walaac ku abuureen dalalka deriska ah, gaar ahaan ee Eritrea oo leh xeeb dheer, waxayna wasaaradda warfaafinta Eritrea oo ku raadjoogta hadalka Abiy ay bayaan ku tilmaantay in”hadallada” gelitaanka badda ay yihin waxa ay ugu yeertay kuwa ” xad-dhaaf ah “.

Dalka labaad ee ugu dadka badan Afrika oo ay ku nool yihiin 120 milyan oo qof, ayaa dhaqaalaha Itoobiya waxa uu noqday mid xaddidan.

Itoobiya waxay lumisay xeebteeda kadib markii Eritrea ay ka go’day Addis Ababa oo ay si rasmi ah ugu dhawaaqday madaxbannaanida sannadkii 1993 kadib dagaal saddex iyo toban sano socday.