Bahda Allsanaag waxay hanbalyo u dirayaan shacabka Puntlna oo caawa u dabaal degaya sanad guuradii 26aad ee asaaska Puntland

Eebow Waa Mahadaa

Xil Cali Mahdi”Beri yaa damaand qaadaayo hadii Hubkale oo sharci daro ah uu dalkeenna soogalo maadam…

Guddoomiyaha Golaha Wakiillada DPL Mudane, Cabdirisaaq Axmed Siciid oo ay wehliyaan ku-xigeenka 1-aad Mudane Maxamed Baari Shire iyo ku-xigeenka 2-aad Mudane Maxamed Maxamuud Ciise ayaa maanta Shir-guddoomiyey fadhiga 15-aad ee Kalfadhiga 54-aad Golaha Wakiillada Dawladda Puntland.

Fadhiga maanta ayaa qorshe hawleedku ahaa ka shaqeynta wax-ka-baddelka xeerka Warbaahinta Puntland.

Ninka uga Sareeya Sirdoonka Ethiopia isaga oo iska socda ayaan maalin dhaweed ku arkay Gudaha Xalane “Xildhibaan Gen Bashiir Ameeriko

Ra’iisul wasaare Xamza oo magacaabay wasiiro cusub

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa magacaabay xubno cusub oo ka mid noqonaya Golaha Wasiirrada ee Xukuumadda JFS.

Ra’iisul Wasaare Xamsa oo gudanaya waajibka Dastuuriga ah ee ku xusan qoddobada 97, 98 iyo 100aad ee dastuurkaga KMG ah, isla markaana uu tixgeliyay talada Madaxweynaha JSF, uuna garawsaday hawlaha baaxadda leh ee horyaalla Xukuumadda, waxa uu magacaabay xubnaha wasiirrada hoos ku xusan:

1. Mudane Gen. Bashiir Maxamed Jaamac (Bashiir Goobbe) – Wasiirka Wasaaradda Qoyska iyo Horumarinta Xuquuqul Insaanka.

2. Mudane Cumar Cali Cabdi – Wasiiru dowlaha Wasaaradda Gaashaandhigga.

3. Mudane Siciid Maxamed Maxamuud (Xayd) – Wasiiru dowlaha Wasaaradda Howlaha Guud iyo Guriyeynta.

4. Mudane Maxamuud Cabdiqaadir Xaaji (Jeego) – Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda Dhallinyarada iyo Cayaaraha.

Wasiirka wasaaradda caafimaadka Dawladda Puntland Siciid Jamac Qorsheel oo ka mid ah wefdiga madaxweynaha dawladda Puntland Siciid Abdulaahi Dani ayaa safar shaqo ku maraya degmadda Godobjiraan ee gobolka Nugaal ayaa booqday xarumaha caafimaadka degaanka Warguduud, halkaas oo uu wasiirku madaxweynaha uga warbixiyay xarunta iyo shaqaalaha ka shaqeeya dhamaan agabkii looga baahnaanay ay u dhamaystiranyihiin.

Shariif Sheekh Axmed oo dowladda ku dhalliilay hubkii dhowaan dalka soo galay

Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed ayaa ka hadlay xaaladda dalka gaar ahaan wararka ku saabsan hubka dhowaan soo galay waddanka, la dagaalanka Al-Shabaab iyo arrimaha doorashada

Itoobiya: ‘Hadallo marin habowsan ayaa mar walba naga soo gaara madaxda Soomaaliya’

Dawladda itoobiya ayaa waxa ay walaac ka muujisay wax ay ugu yeertay ‘eedeymo marin habowsan’ oo iyada ka dhan ah kuwaas oo si joogto ah uga soo gaara madaxda dawladda Soomaaliya iyo hub ay sheegtay in laga dusiyo xuduudaha dalka.

War qoraal ah oo ka soo baxay wasaaradda arimaha dibadda ee dalka Itoobiya ayaa lagu yiri, “Waxaan si dhaw ula soconaa weedhaha kicinta ah ee soo noqnoqday ee ka soo yeedhaya Dawladda Federaalka Soomaaliya,”.

Itoobiya ayaa sheegtay in aysan ka jawaabi doonin eedeymo ay ku tilmaantay “kuwa aan raad lahayn” oo uga imaanaya dhanka madaxda Soomaaliya.

“Itoobiya waxay sii wadi doontaa isbarbartaagga walaalaha Soomaaliya si loo xaqiijiyo hiigsigooda ah helitaanka nabad waarta, xasillooni, horumar dhaqaale iyo iskaashiga gobolka,” ayaa lagu yiri warka ka soo baxay wasaaradda arimaha dibadda ee Itoobiya.

Dhanka kale dawladda Soomaaliya ayaan isku daynay inaan xiriir la sameyno, si aan wax uga waydiino walaaca ay qabto Itoobiya ee la xiriira eedeymaha la sheegay “in ay soo jeedisay Soomaaliya iyo hubka laga soo talaabiyo xuduudaha”, balse nooma suuragalin inaan helno.

Dowladaha Soomaaliya iyo Itoobiya ayaa waxaa ka dhex taagan khilaaf diblumaasiyadeed oo salka ku haya heshiiskii is afgarad ee dhex maray Itoobiya iyo Somaliland bilowgii sanadkaan. Balse dhawaan ayaa gaadiid hub soo galiyay gudaha xuduuda Soomaaliya waxay dawladda Soomaaliya sheegtay in hubkaasi ka soo galay dhinac Itoobiya.

Warka ka soo baxay wasaaradda arimaha dibadda Itoobiya ayaa waxa lagu sheegay in Itoobiya ay ka walaacsan tahay tahriibinta qoryaha fudud iyo hubka yaryar xilli gobolka Geeska Afrika ay ka jiraan xaalado colaadeed.

Hubka ay dawladda Soomaaliya sheegtay in uu ka yimid dhinac Itoobiya ayaa waxa uu gacanta u galay dad shacab ah oo ku nool gobolka Galguduud.

Dawladda ayaa sheegtay in hubkaas ay soo galiyeen gudaha dalka kooxo si sharci darro uga ganacsada hubka, waxaana ay sheegtay in ay baaritaan ku samayn doonto dhacdadaas.

War-saxaafadeed xilligaas soo baxay ayaa lagu sheegay in ka ganacsiga hubka sharci darrada ah uu fursad u yahay kooxaha argagixisada ah iyo hurinta colaadda beelaha.

Dhanka kale, Jamhuuriyada iskeed Madaxbanaanida ugu dhawaaqday ee Somaliland ayaa war ka soo saartay hubkaas gacanta u galay dadka shacabka ah ee ku sugan deegaanada Galmudug waxay ku sheegtay in ay welwel xooggan ka qabaan sida ay wax u dhaceen.

“Dhacdadii dhawaan ka dhacday magaalada Caabudwaaq oo dad rayid ah iyo maleeshiyo beeleed ay ku qabsadeen hub iyo saanado kale oo badan…waxay sii muujineysaa xaalada adag ee dhanka ammaanka ka taagan,” ayaa lagu yiri warka Somaliland.

Wasaaradda arimaha dibadda ee Somaliland oo soo saartay warkaan ayaa raacisay hadalkeeda: “Somaliland, ayaa walaac xooggan ka muujisay khalkhalka uu sababayo hubka faraha badan ee ku dhex faagsan Soomaaliya, sida aan ka arki karno dhacdooyinkii u dambeeyay”.

18 kii July ayaa kulan aan caadi ahayn oo ay magaalda Muqdisho ku yeesheen Golaha Amniga Qaranka ee Soomaaliya, waxay ka soo saareen awaamiir ka kooban dhowr qodob oo ay kaga hadleen xaaladda xamaynta hubka ee dalka ka dib dhacdadii Caabudwaaq ee hub ku rarnaa gawaari xamuula uu gacanta ugu galay maleeshiyaad iyo dad shacab ah.

Qodobada ka soo baxay shirka golaha waxaa ka mid aha in madaxda isku raacday dhammeystirka siyaasadda Qaran ee Iibka Hubka, iyo in si deg deg ah loo horgeeyo golaha wasiirrada.

Xiisadda ka dhaxeysa Itoobiya iyo Soomaaliya oo soo jiitameysay muddo dhawr bilood ah, ayaa waxay gaartay meelo ay ka mid yihiin urur goboleed IGAD, Miwoega Afrika iyo Qaramada Midoobay. Ma jiro ilaa iyo haatan wax xal ah laga gaaray khilaafka labada dal, in kasta oo uu jiro wada hadal gogoshiisa la dhigay Turkiga oo loo madalsan yahay in wajigiisa labaad uu dhaco bisha September, sida uu horay u sheegay wasiirka arimaha dibadda ee Turkiga.

Wasiirkii Soomaaliga ahaa ee waardiyaha ka noqday Maraykanka iyo sheekada xiisaha leh ee ku gamaadan noloshiisa

Burburkii dowladdii dhexee ee dalka, dadka Soomaaliyeed waxay waayeen waxkasta oo ku tiirsanaa dowladnimada sida sumacadii, aqoonsigii dibloomaasiyada iyo xurmadii ummadnimo ee dadyowga dunidu u hayeen.

Dagaaladii sokeeye ee dalka ka dhacay waxay meesha ka saareen maqaamkii iyo mansabkii uu lahaa qof xil hayey waxkastana waxay u ekaadeen jaantaa rogan iyo in qofkastaa naftiisa la baxsado.

Madaxdii dowladdii kacaanka ee xukunkeedu burburay waxay darrajo ahaan la mid noqdeen intoodii badnayd dadkii shacabka ahaa ee ka cararay colaadda iyagoo qoysaskoodii ula firxaday dalalka dunida iyo kuwa dariska la ah Soomaaliya

Dadka xilkii iyo xasaanadiii ay lahaayeen aysan dalalkii qurbaha ee ay tageen waxba ugu goyn waxaa ka mida guddoomiyihii ururada shaqaalaha Soomaliyeed oo isaga iyo saaxiibadiis badani ay degganaansho ka heleen dalka Maraykanka.

Wasiirkii waardiyaha noqday

Dhammaadkii sagaashamaadkii, isaga oo ku maqan aqoon kororsi waxbarasho oo ku joogay dalka Maraykanka ayaa dalku galay xaalad fowdo ah iyo dagaalo sokeeye ah.

Maxamed Faarax Ciise Gaashaan, wuxuu ka mid ahaa masuuliyiin ka tirsanaa dowladdii Kacaanka ee uu hogaaminayey Jeneral Maxamed Siyaad Barre kuwaas oo waxbarashada heerka labaad u aaday jaamacad ku taalla dalka Maraykanka.

Isagoo ku guda jira waxbarashadiisa Jamacadeed, qorshihiisu yahay inuu dib ugu soo laabto Soomaaliya ayuu qarxay dagaalkii sokeeyee ee dalka bilowgii sagaashameyadii

Wuxuuna ka dib ku nagaaday Maraykanka isagoo xoogga saaray sida uu BBC-da u sheegay inuu shaqo helo si qoyskiisii oo Soomaaliya ku sugnaa uu wax u taro.

“Waxaan bilaabay inaan shaqo raadsado, arjigaygii ayaan u kala diraa tobbanaan meelood oo an shaqooyinka ka codsanayey, warqadahayga codsiga waxaan ku qoraa dhammaan waxaan xilal soo qabtay, aqoontayda iyo waayo aragnimadayda, muddo sanad ah ayaan dirayey codsiga cidna iima soo jawaabin” ayuu yiri Gaashaan.

Wuxuu sheegay in markii muddadaas uu waayey wax jawaaba oo laga siiyo dalabkii shaqo doonka in maalin danbe uu nin Ajnabi ah oo madax ka ahaa meelo uu shaqo doontay uu tusiyey CV-giisa balse uu kala kulmay jawaab la yaab lahayd.

“Ninkii intuu saa u eegay warqadahaygii codsiga shaqada ayuu igu yiri qofna leh aqoontaan iyo waayo-aragnimadan, mushaarkiisu waa 80 kun oo dollar aniguna ma hayno xitaa anigu ma qaato, wuxuu intaa ii raaciyey waxaa tahay “Over Qualified” ayuu intaas raaciyey.

BARAHA BULSHADAQoraalka sawirka,Maxamed Faarax Ciise Gaashaan, wuxuu sidoo kale xil wasiiru dowle ka soo qabtay Puntland

Gaashaan, wuxuu sheegay in maalintaas k adib uu beddelay nidaamkii uu u dalbanyey shaqooyinka oo uu ka dhigay inuu kaliya bowsaday luuqada Ingiriiska oo uu meesha ka saaray xilalkii, aqoonti iiyo waayo-aragnimadiiba.

Wuxuu tilmaamay in codsigii danbe shaqada ku codsaday uu ahaa mid ku siman xoogsi ka dina uu helay jawaab uga timi laba shirkadood oo dalab shaqo uu u dirsaday.

Waxaa markan soo aqbashay xarun laga dukaamaysto oo doonaysay qof ka mid noqda waardiyaasha xaruntaas.

“Waxay igu yiraahdeen waardiyaan ku haynaaye ee ma qaadanaysaa, haa ayaan ugu jawaabay waana qaatay, imtixaan yar ka dib waxaa ka iii qaatay shaqadii, waxaa lay xiray shaati cad iyo surweel madow, waxaana lay dhiibay raadyaha lagu xiriiro ee hallow hallowga la yiraahdo” ayuu yiri Maxamed Faarax.

Wuxuu sheegay in isagu ku faraxsanaa shaqadiisa balse u maalin isagoo ku sugan halkii uu waardiyaha ka ahaa ay isha ku dhufatay gabar taqaanay bargii uu wasiirka ka ahaa dowladdii kacaanka

“Alla ba’ayeey ma wasiirkayagii baa sidan alle u galay ayey tiri gabdhii ayuu yiri Gashaan. “Waan u yeeray ka dibna waxaa u sheegay inaan shaqadayda raali ku ahay oo anigu dalbaday ee ay iska tag oo adeegato ”ayuu BBC-da u sheegay Maxamed Faarax.

Wuxuu intaa raaciyey inuu shaqadaas waardiyanimo ku shaqanayey muddo halsano ah.

Arrinta la yaabka leh ayaa ah in wali wasiir hore Maxamed Faarax, uu wali hayo surweelkii uu shaqada waardiyaha ku bilaabay oo gurigiisa yaalla sida uu BBC-da u sheegay

Xilalkii uu ka soo qabtay dowladdii kacaanka

Maxamed Faarax Ciise oo loo yaqaan Gaashaan , wuxuu ka mid ahaa dhalinyaradii dugsiyada sare ee Talyaanigu maamulayey ka baxay intii ay jirtay dowladdii rayidka ahayd basle ku indha qaaday dowladdii kacaanka ee militarigu hogaaminayey oo sanadkii 1969-kii afgambiga ku qabsaday dalka

Sida uu BBC-da u sheegey Gaashaan, wuxuu ka mid ahaa dhalinyaro si xamaasad leh u soo dhaweysay ciidamada markii ay xukunka la wareegeen.

“Caleemo qoyan ayaan ku soo dhaweynay kacaanka bilowgiiba, waayo waxaa iska jirtay waxyaabo loo tirinayey dowladdii rayidka ahayd” ayuu yiri Gaashaan.

Bilowgiiiba toddobaataneeyadii Maxamed Faarax, wuxuu sheegay inuu ka mid ahaa dadkii la oran jiray kaadiriinta ee ku biiray ololayaashiii kacaanka ee hanuuninta.

Sanadkii 1977-dii, shirweynihii ururada shaqaalaha ayaa Gaashaan, loo doortay guddoomiyaha guddiga kormeerka iyo baarista ee ururka shaqaalaha Qaraka.

“Waxyaabaha an ka faa’iiday muddadaas an xilkaa hayey waxay ahayd inaan tagay dhammaan 192 degmo ee Soomaaliya” ayuu yiri Gaashaan.

Sanadkii 1984-tii, Maxamed Faaax Ciise, wuxuu ka mid noqday wasiiradii dowladdii kacaanka ee xiligaas la magacaabay isagoo noqday wasiir xigeenka wasaaradda Caafimaadka Soomaaliya xilkaas oo uu hayey sanad iyo dheeraad.

Wuxuu sheegay in sidoo kale muddaas sanada uu ahaa kusimaha wasiirka markii wasiirkii wasaaradda dib loogu yeerey golaha sare sare ee kacaanka

Xilligaas uu wasiir xigeenka ka ahaa wasaaraddda Caafimaad waxaa wasaaradda wasiir ka ahaa allaha u raxmadee Jeneral Cabdalle Maxamed Faadil.

Ka dibna waxaa loo wareejiyey wasaaradda Maaliyada ee Soomaaliya isagoo noqday wasiir xigeenka wasaaradda muddo laba sano ahaa markaas oo wasaaaradda maaliyada Soomaaliya uu wasiir xilligaas ka ahaa Cabdulaahi Caddow.

Bilowgii siddeetamadkii ayuu sidoo kale noqday wasiir xigeenka wasaaradda Shaqada iyo arrimaha Bulshada xiligaas oo wasaaraddaas uu wasiir ka ahaa Cabdiqaasim Salaad Xasan.

Isagoo safar shaqo ku jooga Talyaaniga ayaa isku shaandayn lagu sameeyey golihii wasiirada ayaa xilka looga qaaday.

Shirweynihii shaqaalaha, dhamaadki 1985-tii ayaa Maxamed Faarax Ciise loogu doortay guddoomiyahii ururada shaqaalaha xilkaas oo uu haye yilaa burburkii dalka.

Maxamed Faarax Ciise, waxa kale oo uu soo noqday xildhibaan golihii shacabka xilligii dowladii militarga sideetameeyadii.

Intii dalka Soomaaliya ku jiray dibu dhiska wuxuu Gaashaan wasiiru dowle ka noqday xukuumadii Puntland ee uu madaxeynaha ka ahaa Cabdirixmaan Faroole.

Waa kuma Maxamed Faarax Gaashaan?

Maxamed Faarax Ciise oo ku caana Gaashaan, wuxuu deegaan miyi ah oo lagu magacaabo Iyax geed-gaaban una dhaxeeya magaalooyinka Garoowe iyo Qardho ku dhashay dhammaadkii sanadkii 1946-dii

Waa curadka qoyska Faarax Ciise, noloshiisa intii yaraanimada ahayd wuxuu ku soo qaatay miyiga balse isagoo da’yar ayaa la geyey Muqdisho halkaas oo in badan oo noloshiisa ka mid ah uu ku soo qaatay.

Wuxu yarrantiisi oo maray nolol adag oo rajanimo ah, wuxuu kale oo ku soo koray xaruntii agoomaha ee Muqdisho.

Dugsiga hoose/dhexe iyo saraba wuxuu kaga baxay magaalada Muqdisho intii dalka ay ka jirtay dowladii rayidka ahayd.

Shahaadadiisa heerka kowaad ee Jaamacada ayuu ka qaatay kuliyadii Culuumta siyaasadda ee jaamacadii Ummada halka heeka labaad ee shahaada uu ka qaaatay jaamacada Albany ee dalka Maraykanka.

Diyaaradaha dagaalka ee Ruushka iyo Shiinaha oo lagu arkay meel u dhow Maraykanka

Maraykanka ayaa sheegay in diyaaradaha dagaalka ee Ruushka iyo Shiinuhu inay ku soo dhowaadeen xuduudda hawada sare ee Maraykanka gaar ahaan agagaarka xeebaha gobolka Alaska.

Xoghayaha difaaca ee Maraykanka Lloyd Austin ayaa u sheegay saxaafadda in wararka sheegaya in diyaaradaha Ruushka iyo Shiinaha ee lagu arkay meelo u dhow xeebaha Maraykanku inaanay ahayn wax lala yaabo, isla markaana aanay haatan jirin khatar degdeg ah oo ay ku hayaan amniga Maraykanka.

Xoghayaha ayaa sheegay inay leeyihiin awood ciidan oo ku filan oo ay ku ilaalin karaan ammaanka Maraykanka, isaga oo intaas ku daray inay si dhow ula socdeen diyaaradahan, isla markaana ay ka hortageen ciidamada Maraykanku, taas oo muujinaysa in ciidamada Maraykanku ay heegan ku jireen.

Waxa uu sheegay in haddii diyaaradaha Shiinaha iyo Ruushku ay mustaqbalka dhow sameeyaan duulimaadyo kuwan la mid ah, in ciidamada Maraykanku ay diyaar u yihiin.

Taliska difaaca hawada sare ee Maraykanka ee qaabilsan dhinaca woqooyi ayaa Arbacadii la wadaagay masuuliyiinta Maraykanka, inuu jiro dhaqdhaqaaq ay wadaan diyaaradaha Ruushka iyo Shiinuhu.

Taliska difaaca hawada sare ayaa sheegay inay dabagal ku sameeyeen labada diyaaradood, kuwaas oo ku soo xadgudbay aagga aqoonsiga difaaca hawada ee Maraykanka ee ADIZ.